میراث مکتوب- کتاب دریای پارس به روایت باستان‌شناسی به همت موزه ملی ایران و بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار منتشر شد.
جبرئیل نوکنده رئیس‌کل موزه ملی ایران روز شنبه نهم مرداد ۱۴۰۰ در این خصوص گفت: «با نگاهی گذرا به تاریخچه پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران می‌توان پی برد که کرانه‌های خلیج‌فارس و جزایر آن بسیار کمتر از سایر نقاط کشور مورد توجه باستان‌شناسان بوده و این درحالی است که این بخش از ایران به گواه یافته‌های باستان‌شناسی از دوره‌های بسیار دور پیش‌ازتاریخ تا دوره‌های تاریخی و اسلامی همواره نقش مهمی در شکل‌گیری جوامع و فرهنگ‌های گوناگون انسانی داشته است.»
رئیس‌کل موزه ملی ایران افزود: «از اواخر پیش ازتاریخ تاکنون خلیج‌فارس و جزایر آن همواره مرکز مبادلات تجاری، فرهنگی، سیاسی و نظامی بوده و مورد توجه سلسله‌های مهم تاریخی ایران از عیلام گرفته تا هخامنشیان، ساسانیان و سلسله‌های دوران اسلامی بوده است که آثار کنترل آن‌ها بر این دریا علاوه بر کرانه‌های شمالی و جزایر آن در کرانه‌های جنوبی آن از کویت گرفته تا عمان در مکان‌های متعددی دیده می‌شود. شواهد باستان‌شناسی تجارت دریایی دوره اشکانی و ساسانی با مناطق شرقی آفریقا، شبه‌جزیره هند و شرق دور را به اثبات رسانده‌اند.»
نوکنده تصریح کرد: «موزه ملی ایران با داشتن مجموعه‌های ارزشمندی از آثار به دست‌آمده از کرانه‌های خلیج‌فارس و جزایر آن، همواره خود را موظف دانسته که در مسیر معرفی شایسته این آثار به هموطنان و جهانیان گام بردارد. ثبت نسخه خطی “المسالک و الممالک” اثر ابواسحق ابراهیم اصطخری در فهرست کمیته ملی حافظه جهانی یونسکو به شماره ۱۰۰۵ در دی‌ماه ۱۳۸۷ از جمله این گام‌ها بود.»
رئیس‌کل موزه ملی ایران بیان کرد: «این نسخه علاوه بر اطلاعات جغرافیایی مانند فواصل شهرها، مسائل اقتصادی مانند منابع معدنی، محصولات کشاورزی و صنایع‌دستی، به‌واسطه وجود نقشه خلیج‌فارس که با عنوان “بحر صوره فارس” آمده برای ما ایرانیان اهمیت بسیار زیادی دارد.»
او تصریح کرد: «انتشار این کتاب تداوم حرکتی است که تلاش دارد نتایج پژوهش‌های جدید باستان‌شناسی و تاریخی خلیج‌فارس را در اختیار عموم بگذارد. پیش از این موزه ملی ایران کتاب “انسان و دریا” را با همکاری سازمان بنادر و دریانوردی منتشر کرد و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری نیز با انتشار کتاب‌های “میراث‌فرهنگی خلیج فارس” و “پژوهش‌های باستان‌شناختی خلیج فارس: بندر باستانی سیراف” اطلاعات جدیدی به باستان شناسی این منطقه کلیدی افزودند.»
طبق گفته ام‌البنین غفوری مسئول انتشارات موزه ملی ایران، مقاله‌های منتشر شده در این مجموعه، انعکاسی از تلاش‌های علمی پژوهشگران در روشن ساختن پیشینه دریای پارس است که می‌تواند جامعه باستان‌شناسی را در برنامه‌ریزی پژوهشی برای تداوم مطالعات باستان‌شناسی در این بخش از کشورمان یاری دهد.
این کتاب شامل ۱۵ مقاله فارسی و ۲ مقاله انگلیسی در زمینه باستان‌شناسی خلیج فارس است که توسط جبرئیل نوکنده، عبدالرضا دشتی‌زاده و ام‌البنین غفوری در ۴۲۳ صفحه گردآوری شده است.
منبع: میراث آریا