میراث مکتوب – رسالۀ دکتر سلمان ساکت با عنوان «تصحیح کیمیای سعادت (ربع عبادات)»اثر برگزیدۀ سومین دورۀ جایزۀ دکتر فتح‌الله مجتبایی شناخته شد. این رساله با راهنمایی دکتر محمدجعفر یاحقی و مشاوره دکتر راشد محصل و دکتر محمود عابدی و داوری دکتر علی‌اشرف صادقی سال گذشته در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد دفاع شده است.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل مرکز پژوهشی میراث مکتوب، سومین دورۀ «جایزۀ دکتر فتح الله مجتبایی» عصر امروز ۲۴ دی ماه با سخنرانی دکتر فتح الله مجتبایی، دکتر محمدجعفر یاحقی و دکتر فاطمه لاجوردی و برگزیدگان این جایزه در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
بسیاری از پایان‌نامه‌ها حرفی برای گفتن ندارند
در ابتدای این مراسم ، علی‌اصغر محمدخانی با اشاره به کاستی هایی که بر سر راه تدوین پایان نامه ها وجود دارد، گفت: یکی از اهداف جایزۀ دکتر مجتبایی حل مشکلاتی است که در زمینه پایان نامه های علوم انسانی، به ویژۀ ادبیات فارسی وجود دارد. بسیار جالب است که گاهی مشاهده می کنیم در یک دانشگاه دوبار از یک پایان نامه با موضوع مشترک در عرض یک سال دفاع شده است. دومین نکته مسئلۀ موج های پژوهشی است؛ گاهی می بینیم بسیاری از پایان نامه ها به موضوعاتی گرایش پیدا کرده اند که حرف تازه ای برای گفتن ندارد.
وی نبود مراکزی برای حمایت از انتشار پایان نامه ها، عدم وجود بانک های اطلاعاتی برای ثبت عناوین پایان نامه ها و پایگاه اطلاع رسانی برای بهره برداری پژوهشگران را از دیگر آسیب های بر سر راه پایان نامه های علوم انسانی عنوان کرد.
کتاب‌های خطی در گوشۀ کتابخانه‌ها خاک می‌خورد
در ادامۀ این مراسم دکتر محمدجعفر یاحقی، عضو هیئت علمی دانشکدۀ ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، کمیت زدگی را بزرگترین مشکل دانشگاه ها دانست و گفت: دانشگاه فردوسی، دومین دانشگاهی است که دورۀ دکتری در آن ایجاد شد. زمانی که قرار بود به دانشگاه فردوسی این مجوز داده شود هفت نفر از اساتید صاحب نام، نامه نوشتند و تقاضای مجوز دورۀ دکتری کردند تا موافقت شد. ولی در حال حاضر دانشگاه هایی هستند که با داشتن دو استادیار تقاضای مجوز دورۀ دکتری می کنند.
وی افزود: رسالۀ دکتری یعنی حاصل یک تلاش علمی. یک دانشجو ۱۸ یا ۱۹ سال تحصیل می کند و باید حاصل این تحصیل را در قالب یک فرضیه یا دستاورد علمی عرضه کند. به عبارت دیگر این رساله باید به یک جریان تبدیل شود. مسئلۀ دیگر این است که دانشجو باید به درستی راهنمایی شود و متأسفانه سیستم راهنمایی ما هم اکنون درست نیست و استاد راهنما دغدغۀ دانشجو را درک نمی کند. به عقیدۀ من وظیفۀ استاد راهنما این است که از دانشجو حمایت کند.
نکتۀ دیگری که دکتر یاحقی به آن اشاره کرد استعدادیابی در میان دانشجویان بود. وی در این باره گفت: وظیفۀ دیگر جامعۀ علمی این است که دانشجویان را ارزیابی کند. دانشجویانی داریم که مقالات علمی و پژوهشی تألیف کرده اند در حالیکه استاد راهنمای این دانشجو یک مقاله هم ندارد.
عضو هیئت علمی دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به ضرورت تدوین پایان نامه در حوزۀ تصحیح متون گفت: بسیاری از کتاب های خطی که جان مایۀ فرهنگ ما هستند در گوشۀ کتابخانه ها خاک می خورد. یکی از مشکلات این است که در کشور ما تصحیح متن امری ضروری و مهم تلقی نمی شود در حالیکه تصحیح متن کاری بنیادی است.
اگر دانشجوی ادبیات فارسی تصحیح نکند، کدام رشته صلاحیت این کار را دارد؟ من در مورد بازتصحیح به این تجربه رسیده ام تمام مثنوی باید از نو تصحیح شود و بازتصحیح بسیاری از متون بر اساس دستاوردهای پژوهشی یک ضرورت تام است.
دانشجویان با تحقیق بیگانه هستند
در ادامۀ این مراسم دکتر فاطمه لاجوردی، عضو هیئت علمی دانشکدۀ ادیان و عرفان دانشکدۀ علوم و تحقیقات به مشکلات فارغ التحصیلان رشتۀ ادیان و عرفان اشاره کرد و گفت: اساساً علوم انسانی جایگاه تعریف شده ای ندارد و کسانی که در دانشگاه ها تصمیم گیرنده هستند از رشته های فنی و مهندسی هستند.
وی افزود: بسیاری از فارغ التحصیلان رشتۀ ادیان و عرفان نمی دانند پس از فارغ التحصیلی چه سرنوشتی دارند و پس از اتمام درسشان وارد مؤسساتی می شوند که غالباً در رشته های خودشان نیست. مشکل دیگر در این رشته پذیرش بیش از حد دانشجو است بدون اینکه این دانشجویان زبان انگلیسی را بدانند.
دکتر لاجوردی با بیان اینکه دانشجویان با تحقیق بیگانه هستند، بیان کرد: آسیب دیگر در رشتۀ ادیان و عرفان این است دانشجویان با زبان ادیان دیگر آشنایی ندارند. ما از دانشجویان می خواهیم دربارۀ ادیان مطالعه کنند و متأسفانه ذره ای از زبان آن دین نمی دانند.
ادبیات فارسی یتیم و بی سرپرست مانده است
سپس دکتر فتح الله مجتبایی با بیان این مطلب که ادبیات فارسی و عرفان اسلامی مظلوم واقع شده اند، تصریح کرد: در دورۀ کنونی بیشتر توجه به رشته های فنی و مهندسی و پزشکی است و کمتر به موضوعاتی که معنای ریشه ای دارد پرداخته می شود. زمانی که ما در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران بودیم کسانی مانند ملک الشعرای بهار، جلال الدین همایی و بدیع الزمان فروزانفر در آنجا تدریس می کردند. امروز وقتی به دانشگاه نگاه می کنی باید جان سخت باشی که گریه نکنی یا حتی نخندی.
متأسفانه در دانشگاه ها کسانی هستند که از علوم انسانی بهره ای نبرده اند. به هر حال باید هرکس به نوبۀ خود این کمبودها را جبران کند. علوم انسانی به ویژه ادبیات فارسی در حال حاضر یتیم و بی سرپرست مانده است.
وی ادامه داد: بایستی به کسانی که در زمینه مواریث فرهنگی کار می کنند آگاهی داده شود. این ها باید به جایی برسند که نکته های تاریک و خلاءها را در تاریخ و فرهنگ ما پر کنند. آثاری که تصحیح می شوند از مهم ترین آثار فرهنگی ماست و هرچه به آن بپردازیم کم است. میراث ما در کتابخانه ها خوابیده است و اگر می خواهیم در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشیم با این میراث می توانیم بیان کنیم و هرچه در این زمینه کار کنیم کم است. اگر تاکنون شاهنامه را چند بار چاپ کرده ایم بازهم اگر نسخۀ خوب پیدا شد یک بار دیگر شاهنامه را بر اساس آن نسخۀ نویافته تصحیح کنیم.
دکتر مجتبایی در پایان تأکید کرد: باید امکاناتی فراهم شود تا جوانانی که در این زمینه کار می کنند دلسرد نشوند. یک محقق تاریخ باید به هویت ملی خود خدمت کند و باید سعی کرد به زحمات او ارج گذاشته شود.
در پایان این مراسم در شاخۀ زبان و ادبیات فارسی از رسالۀ دکتر سلمان ساکت با عنوان «تصحیح کیمیای سعادت (ربع عبادات)» و در شاخۀ ادیان و عرفان از رسالۀ ارسطو میرانی با عنوان «انسان و شیطان مطالعه تطبیقی مثنوی معنوی و بهشت گمشده» تجلیل شد و مؤلفان به مدت کوتاهی درباره رساله خود سخن گفتند.
دکتر سلمان ساکت ضمن قدردانی از استادان راهنما و مشاور برای کمک به تدوین این رساله، گفت: از استادان بزرگواری سپاسگزارم که در این موج نوگرایی رساله ای را برگزیدند که به متنی قدیمی پرداخته است. من از دورۀ کارشناسی ارشد علاقه مند به نسخه شناسی بودم و پایان نامۀ دورۀ کارشناسی ارشد خود را تصحیح متن تاریخ بیهق اثر ابن فُندق انتخاب کردم. زمانی که پیشنهاد تصحیح متن رسالۀ دکترایم را دادم اساتیدی چون دکتر علی اشرف صادقی، دکتر شفیعی کدکنی و دکتر محمدجعفر یاحقی از تصحیح آن استقبال بسیاری کردند و من کوشیدم با توجه به امکانات جدید کاری نو عرضه کنم.
یادآور می شود داوری سومین دوره این جایزه را فتح‌الله مجتبایی، ضیاء موحد، حسین معصومی همدانی، شهرام پازوکی و علی‌اصغر محمدخانی بر عهده داشته‌اند.
مشروح سخنرانی های سومین دوره جایزه دکتر فتح الله مجتبایی به زودی بر روی سایت مرکز پژوهشی میراث مکتوب قرار می گیرد.
مرکز پژوهشی میراث مکتوب کسب این موفقیت را به برگزیدگان این جایزه به ویژه همکار علمی این مرکز- دکتر سلمان ساکت- تبریک می‌گوید.
…………………………………………………
نظر کاربر:
محمد طاهری خسروشاهی/دانشگاه تبریز
چهارشنبه ۲۵ دی ۱۳۹۲ – ۰۸:۲۴
پس از انتشار یادنامه استاد فقید دکتر منوچهر مرتضوی،درهای سعادت به روی این ضعیف باز شد و با دوستان همدلی از اقصای ایران عزیز آشنا شدم که پیش از این توفیق همکلامی با آنها را نداشتم.این همه آوازها از شه بود…یکی از این صاحبدلان جناب سلمان ساکت عزیز بود.البته من از باب تعصب هم شده باشد،این جوان مشهدی باصفا را به دلیل اینکه همشهری همسرم می باشد،دوست دارم.حضور و سخنرانی استاد شفیعی کدکنی در مراسم پیش دفاعیه آقای سلمان ساکت،موجی دیگرباره در محافل ادبی ایران به ویژه در مجالسی که هرگاه نام شفیعی رود همه دلها را وقت خوش شود،برانگیخت…هم اکنون نیز در پاره ای موارد ادبی،او راهگشای من است…سلمان جان تبریک…