میراث مکتوب – «تبیین المقامات و تعیین الدرجات» اثر رکن الدین علاء الدوله سمنانی متوفی 736ق با مقدمه و تصحیح اکبر راشدی نیا و ترجمه عزت الله مرتضایی از سوی انتشارات سخن در سال 96 منتشر شده است.
سخن مصحح کتاب به این قرار است: تبيين المقامات و تعيين الدرجات نوشتۀ علاءالدوله سمناني عارف بزرگ سدۀ هشتم است که کار تصحيح آن را در سال 1388 به پايان رساندم همزمان دوست فاضلم جناب آقای عزت الله مرتضايی آن را به فارسی ترجمه کرد اما به علل مختلف انتشار آن تا حال به تعويق افتاد.
كتاب حاضر از تاليفات مهم علاءالدوله سمنانی بوده چنانکه در ديگر آثار خود بارها به اين اثر استناد می دهد. خواجه محمد پارسا به اين اثر دسترسی داشته و بخش‌هايی از آن را در کتاب فصل الخطاب نقل کرده است. ما با تمام تفحصی که کرديم از اين کتاب تنها يک نسخه دستنوشت در کتابخانه ابوريحان بيرونی تاشکند وجود يافتيم که مبنای تصحيح اين اثر قرار گرفت.
علاء الدوله تبيين المقامات را به خاطر مخالفتش با وحدت وجود و ختم مقامات سلوک به توحيد (چنانکه در منازل السائرين ذکر شده است) نوشته و در آن از صد مقام صحبت کرده که با «زجر» شروع شده و به «عبودت» ختم می‌شود. او تمامی اين مقامات را بر مبنای شهود و سير انفسی خود مرتب کرده است. علاء الدوله سمنانی مراحل سلوك را در صد مقام و هزار درجه مرتب کرده و اعتقاد دارد اهل سلوک به چهار گروه تقسيم می شوند: مبتدی، متوسط، منتهی و قطب و هر يك از مبتدی، متوسط و منتهی در هر مقام سه درجه و قطب در هر مقام يك درجه دارد.
منبع: بساتین