میراث مکتوب- انتشارات میراث ماندگار (ناشر فعال در قم) کتاب «تأملی بر زندگانی ابوالأسود دؤلی و شرح گزیدۀ اشعارش» نوشته محمد جواد گودینی را در ۱۲۶ صفحه منتشر کرد. نویسنده برای تألیف این اثر تاریخی- ادبی، از ۸۷ منبع بهره جسته است.
گودینی این کتاب را در دو فصل تدوین کرده است. فصل نخست به فرازهایی از زندگانی پرماجرای ابوالاسود دولی از بزرگان تابعین و از اصحاب قابل اعتماد امام علی بن ابی طالب (ع) اختصاص دارد. ابوالاسود دولی از فقیهان و محدثان و از چهرههای مطرح در میان هواداران و یاران امیر مؤمنان علی (ع) بوده و به گفته جاحظ، سخنوری دانا و از زمره کسانی به شمار میرود که میان خردورزی، اندیشه صحیح، سخن سرایی و سرودن شعرِ دلپذیر جمع کرده بود.
ابوالاسود دولی که از شاگردان بزرگ مولای متقیان (ع) بوده، خطوط کلی علم نحو (دستور زبان عربی) را از امام علی (ع) آموخت و آن را نشر داد. او که ادیبی برجسته و دومین مؤسس علم نحو (پس از امام علی) محسوب میشود، از کارگزاران دولت علوی بود و پس از شهادت امام علی (ع) از دربار بنی امیه دوری کرده و در بصره به زندگی خویش ادامه داد.
ابوالاسود دولی شاعری توانا نیز بود و از پیشگامان ادبیات عاشورایی به شمار رفته و قصاید زیبایی در رثای سالار شهیدان حسین بن علی (ع) سروده است که نویسنده در فصل دوم این نوشتار، به ترجمه و شرح گزیدهای از اشعار ابوالاسود پرداخته است. وی در سال ۶۸ یا ۶۹ هجری در حالی که حدود ۸۵ سال از عمرش گذشته بود، به دیدار حق شتافت.
ابوالاسود از نخستین شاعران ادبیات عاشورایی (ادب الطف) محسوب میشود و از تابعان نامدار و بزرگان تشیع و دوستداران اهل بیت (ع) در سده نخست هجری بوده است. متأسفانه منابع فارسی که بتواند به معرفی این چهره به عامه مخاطبان بپردازد، بسیار اندک است و پژوهش جدید گودینی قابلیت پر کردن این خلأ و کمبود را دارد.
گودینی، مدرک دکتری زبان و ادبیات عرب از دانشگاه تهران دارد. او پژوهشگر تاریخ اسلام و استاد دانشگاه و نویسنده کتابهایی چون «صعود و سقوط ادبیات سیاسی در عصر بنیامیه» (تالیف مشترک با مجتبی زارعی)، «بررسی تحلیلی صلح امام حسن (ع) و آغاز خلافت اموی»، «بررسی و تحلیل زندگی سید حمیری و گزیده اشعارش»، «بررسی، شرح و تحلیل قصیده فرزدق در ستایش امام سجاد (ع)»، «تاملی بر زندگانی و سخنان امام حسن عسگری (ع)»، «چهل حدیث در فضائل حضرت فاطمه زهرا (س)»، «واکاوی زندگانی و سخنان عمربنعبدالعزیز» است.