میراث مکتوب – بطّال در لغت تازی به معنای پهلوان و دلاور بوده و بطّالنامه حماسهای در ذکر دلاوریهای مجاهد پهلوان و صاحبنام ترکان و ترکمانان است که بنا بر حدسی از روی دفتر اخبار ابومخنف لوط بن یحیی پرداخته شده و بعدها شاخ و برگ یافته است؛ وی در نزد تاریخنگاران، با نسب ابومحمّد عبدالّله بن ابوالحسین انطاکی، مشهور به سیّد بطّال غازی نامآشنا و محلّ توجّه بوده است. بطّالنامه از دیرباز در سه فرهنگ تازی، ترک و فارسی شهرت داشته؛ ولی تا امروز در ایران معرّفی نشده بود، روایت حاضر بر اساس نسخهای از برگردان ترکی به فارسی روان بطّالنامه در تاجیکستان ترتیب داده شده است.
هر چند مضمون غالب این حماسهی ترکی شرح نزاع و رویارویی جهادگران مسلمان و مسیحی است؛ امّا بیتأثیر از فرهنگ، تاریخ و ادب ایران نیز نبوده زیرا که راویان خیالپرداز و شیرینسخن برای او جدالی هم با بابک خرّمدین دستوپا کردهاند، ازین گذشته داستانپردازان ترک برای پرورش و گرمی بازار بطّالنامه و رویدادها و کردارهای شخصیّت تاریخی سیّد بطّال در جهان اسلام، کارنامهی احوال رستم ایرانی را در نظر گرفتهاند. بر این اساس، سیّد بطّال گاه در میان آدمیان عیاری و پهلوانی میکند و گاهی نیز در جزایر و دریاها سرگردان شده و گذری فرازمینی در عوالم جادوان، دیوان و پریان دارد.
تفکّر غالب در این حماسهی دینی شیعی است و راوی سیّد بطّال را به عنوان یکی از نوادگان امام علی(ع) معرّفی کرده که میراثدار شجاعت، سخاوت و جوانمردی ایشان است. این حماسه خالی از مضمون لطیف عشق هم نیست، چرا که سیّد بطّال چندین بار با شاهدختان پیوند گرفته و در این راه جدالهایی نیز داشته است.
گذشته از این سیّد بطّال غازی در حماسۀ عاشورایی مسیّبنامه (پیشدرآمد ابومسلمنامه) نیز حضور داشته و نقشها بر عهده دارد. تصحیح متن مسیّبنامه نیز بر پایۀ 50 نسخۀ خطّی توسّط میلاد جعفرپور به اتمام رسیده و در 5 جلد (3885 صفحه) از سوی انتشارات علمی و فرهنگی در دست آمادهسازی و انتشار قرار دارد که به زودی در دسترس علاقمندان قرار خواهد گرفت.
بطّال نامه (حماسۀ جعفر بن حسین ملقّب به سیّد بطآل غازی)، تصحیح و تحقیق میلاد جعفرپور، 1 جلد، 581 صفحه، شمارگان: 1000 نسخه، چاپ نخست، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.