چهلوچهارمین نشست از مجموعهبرنامههای «صد کتاب ماندگار قرن» روز یکشنبه ۷ دی ۱۴۰۴ به بررسی کتاب «دانشمندان و سخنسرایان فارس» اثر محمدحسین رکنزاده آدمیت اختصاص دارد و در مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه جنوب کشور (شیراز) برگزار میشود.
در این نشست عبدالرسول خیراندیش، تاریخنگار و عضو هیئتعلمی دانشگاه شیراز، و هیبتاله مالکی، نویسنده و تاریخپژوه، دیدگاههای خود را درباره این اثر ارائه میکنند. دبیری نشست را کوروش کمالی سروستانی، بنیانگذار و مدیر مرکز سعدیشناسی، بر عهده دارد. این برنامه از ساعت ۱۶ تا ۱۸ در سالن سرای سخن مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه جنوب کشور (شیراز) برگزار میشود.
کتاب «دانشمندان و سخنسرایان فارس»، از برجستهترین آثار مرجع در حوزه تاریخ فرهنگ، ادب و دانش ایران بهشمار میآید؛ اثری که با رویکردی دانشنامهای، اما با نثری ادبی و سنجیده، به معرفی چهرههای علمی و ادبی استان فارس در گسترهای چندقرنی میپردازد.
این کتاب نهتنها مجموعهای از زندگینامهها، بلکه جلوهای از تاریخ زنده اندیشه، حکمت، شعر و فرهنگ ایرانی در یکی از کهنترین کانونهای تمدن ایران است. رکنزاده در این اثر، فارس را نه صرفاً یک جغرافیا، بلکه بهمثابه «کانونی تمدنساز» مینگرد و شخصیتهای علمی و هنری فارس را در پیوند با زمانه، ساختار اجتماعی و بستر فرهنگیشان معرفی میکند و از این رهگذر، تاریخ اندیشه را در پیوستار تاریخ اجتماعی روایت میسازد.
مدخلها در کتاب، صرفاً به ذکر تولد و وفات محدود نمیشود؛ بلکه آثار، اندیشهها و جایگاه علمی هر شخصیت را نیز در بر میگیرد و همین رویکرد سبب شده است که کتاب، از سطح تذکرههای سنتی فراتر رود و به اثری میانرشتهای در حوزههای تاریخ علم، تاریخ ادبیات، جامعهشناسی فرهنگی و هویت ایرانی بدل شود. نکته درخشان در این اثر، روش مستندنگارانه مؤلف است. «دانشمندان و سخنسرایان فارس» تنها اثری برای شناخت افراد نیست؛ بلکه آینهای برای بازشناسی روح تاریخی یک سرزمین است.
محمدحسین رکنزاده آدمیت از برجستهترین پژوهشگران حوزه تاریخِ فرهنگ و ادب، ۲۸ بهمن ۱۲۷۸ شمسی از خانوادهای تجارتپیشه در بوشهر چشم به جهان گشود. از همان سالهای جوانی، علاقهمند به تاریخ، نسخههای خطی، رجالنگاری و مطالعات فرهنگی گردید و بهتدریج در شمار محققان شناختهشده محلی و ملی جای گرفت.
با توجه به نداشتن سرمایه کافی برای ادامه پیشه اجدادی و رغبت وافر به مطالعه و تحصیل علم و معرفت، در شیراز به تأسیس «کتابخانه و قرائتخانه آدمیت» همت گماشت. تراوشات فکری وی در سه زمینه شکل گرفت: داستانهای تاریخی، شرح احوال سرآمدان ادبی و فرهنگی ولایت فارس و متون ادبی و شعر پارسی. محمدحسین رکنزاده آدمیت، پس از سالها پژوهش و تألیف، در سال ۱۳۵۲ درگذشت.
مجموعه نشستهای «صد کتاب ماندگار قرن» با هدف مرور و تحلیل آثار شاخص تألیفی و پژوهشی معاصر فارسی از سوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار میشود و تاکنون چهلوسه اثر برجسته در این چارچوب بررسی شده است.
منبع: کتابخانه ملی