میراث مکتوب- زهرا مدرسی، معاون اداره کل کتاب‌های خطی و نادر کتابخانه ملی، گفت: از آنجا که نسخه‌های خطی به عنوان یکی از مهمترین منابع در تمامی رشته‌های علوم انسانی، علوم کاربردی و محض؛ پیشینه علمی درخشان ایران اسلامی به شمار می‌آیند، می‌تواند برای پژوهشگران بسیار مفید واقع شود.
مدرسی عنوان کرد: نسخه‌های خطی یکی از زمینه‌های بسیار مهم درحوزه کارهای پژوهشی است که متاسفانه به دلیل ناآشنایی و این تصور نادرست که هر چه قدیمی است، عمرش به پایان رسیده، کمتر به آنها بها داده می‌شود، این در حالی است که تصحیح نسخ خطی در برخی حوزه‌ها حتی پزشکی و داروسازی همچنان حرفی نو دارند و می‌تواند به پژوهشگران تمامی حوزه‌ها یاری رساند.
وی افزود: احیای نسخ خطی می‌تواند پژوهشگران سراسر جهان را با پیشینه طلایی دانشمندان ایرانی در تمامی زمینه‌ها آشنا سازد و باعث افتخار سربلندی ما شود و خلاهای تاریخ علم را پر می‌کند.
معاون اداره کل کتاب‌های خطی و نادر ادامه داد: همچنین نسخ خطی غنای زبان و ادبیات فارسی را بیش از پیش نمایان می‌سازد و علاقه‌مندان این حوزه به‌ویژه در چگونگی کاربرد واژه‌های فارسی و سیر تحول آن و نیز معادل سازی‌های جدید از سوی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی یاری رساند.
مدرسی درباره چگونگی ارائه خدمات پژوهشی به محققین و پژوهشگران عنوان کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای تسهیل ارتباط با محققان و پژوهشگران حوزه نسخ خطی ایمیل‌های <a href="mailto: <!– var prefix = 'ma' + 'il' + 'to'; var path = 'hr' + 'ef' + '='; var addy64406 = 'Manuscripts.info' + '@'; addy64406 = addy64406 + 'gmail' + '.' + 'com'; document.write('‘); document.write(addy64406); document.write(‘‘); //–>n <!– document.write('‘); //–> این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید <!– document.write('’); //–> “> Manuscripts.info@gmail.com و <a href="mailto: <!– var prefix = 'ma' + 'il' + 'to'; var path = 'hr' + 'ef' + '='; var addy3107 = 'Manuscripts.info' + '@'; addy3107 = addy3107 + 'nlai' + '.' + 'ir'; document.write('‘); document.write(addy3107); document.write(‘‘); //–>n <!– document.write('‘); //–> این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید <!– document.write('’); //–> “> Manuscripts.info@nlai.ir را در اختیار این افراد قرار داده است و علاوه بر آن خدمات مجازی وبگاه سازمان به آدرس chat.nlai.ir به صورت شبانه‌روزی و برخط برای دریافت پرسش‌ها و درخواست های این افراد به صورت غیر حضوری آماده خدمت‌رسانی است.
وی افزود: براین اساس همکاران‌مان با مشاوره با متخصصان هر فن پاسخگوی نیاز محققان و پژوهشگران هستند و در صورت نیاز تصاویر نسخ خطی را در اختیارشان قرار می‌دهند. همکاران ما گاهی حتی در انتخاب موضوع پایان‌نامه در حوزه نسخ خطی به صورت حضوری یا غیرحضوری به دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری یاری می‌رسانند.
وی تصریح کرد: تمامی نسخی که از مجاری مختلف (خرید، اهدا و امانت) وارد مخزن نسخ خطی می‌شوند، نخست اطلاعات مختصر آنها وارد سامانه می‌شود و در ادامه از سوی فهرست‌نویسان این اداره‌کل در دو شاخه کتاب‌شناسی و نسخه‌شناسی به معرفی تفصیلی آنها پرداخت می‌شود. حاصل این تلاش دشوار و عالمانه نیز در سامانه کتابخانه نمایان شده و به صورت کتاب نیز منتشر می‌شود. تاکنون نزدیک به دو سوم نسخ خطی فهرست نویسی تفصیلی شده‌اند.
مدرسی افزود: یکی از کارهای بسیار مهم دیگر کتابخانه ملی که با همکاری موسسه الجواد انجام شده است فهرست نسخ خطی تمامی کتابخانه‌های ایران است که در قالب فهرست ۴۰ جلدی «فنخا» منتشر شده و اطلاعات آن در سامانه در دسترس است. همچنین فهرست نسخ خطی فارسی موجود در تمامی کتابخانه‌های جهان و نسخ کتابخانه‌های کشور عراق نیز به سامانه یاد شده افزوده شده است.
وی در ادامه به مراجعه و درخواست پژوهشگران خارجی از کتابخانه ملی برای پژوهش از جمله کشورهای ترکیه، عربی، هند و اروپا اشاره کرد و گفت: منابع در اختیار این پژوهشگران قرار می‌گیرد و حتی فراتر از حوزه‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی در حوزه‌های پزشکی و موضوعات دیگر خدمات پژوهشی به محققین ارائه می‌شود. مثلا ماه گذشته محققی از مصر درخواستی داشت که به صورت برخط به این محقق ارائه خدمات در حوزه دسترسی به منابع صورت پذیرفت.
مدرسی متذکر شد: همانطور که می‌دانیم اکثر علوم جدید، پیشینه علمی قدیم دارند و نسخه‌های خطی مرجع اصلی به حساب می‌آیند. همانطور که کروی بودن زمین در قرآن اشاره و در پزشکی نیز کتاب «القانون فی الطب» تألیف ابن سینا یکی از منابع مهم است.
معاون اداره‌کل کتاب‌های خطی و نادر خاطرنشان کرد: کارهای بسیاری می‌توان در حوزه نسخ خطی برای پژوهش انجام داد مثلا نسخه خطی «ادویه مفرده» برای نخستین بار در جهان درکتابخانه ملی ایران خریداری و مطرح شده است و اگر این کتاب ترجمه و تصحیح شود و کار پژوهشی روی آن صورت پذیرد علم جدید نیز می‌تواند بسیار از این کتاب بهره مند شود.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران