میراث مکتوب- ناصرخسرو از معدود شاعرانی است که زبان عاطفی و موسیقیایی شعر را در خدمت تعهد اجتماعی ـ انسانی خویش قرار داده و در دیوان خود که حاصل تجربیات مذهبی و ادبی اوست، طبقات مختلف اجتماعی را، از جمله، عامه مردم، امرا و حکّام، شعرا، درباریان، متصوفه، پیروان مکاتب غیراسلامی، ناصبیان که هر کدام در ساختار نظام فکری ـ اجتماعی آن دوران می توانستند نقش داشته باشند، مطابق اندیشه دینی و باطنی خود مورد انتقاد قرار داده است. مقاله «انتقادات ناصرخسرو از طبقات اجتماعی عصر خود» که به قلم احمد عبدل زاده فرد در شماره اخیر نامه پژوهشی ادبیات و عرفان به چاپ رسیده است، در راستای انعکاس علل شکل گیری و چگونگی آن انتقادات، مقدمتاً نقبی به اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر شاعر زده و در نهایت به این نکته پرداخته که نقد ناصرخسرو از مردمان هم عصر خویش، نقد شخصی و تلافی جویانه نیست، بلکه وی به عنوان یک شاعر متعهد، با انتقادات خود ساختار فکری و اجتماعی عصر خویش را به چالش کشیده است که آثار چنین ساختاری بیمار، در دوره های بعد از وی، به خوبی به چشم می خورد.
در بخشی از مقاله چنین آمده است: «با توجه به مقتضیات فکری و درونی ناصرخسرو و الزامات عصر او می توان دریافت که وی به عنوان شاعری متعهد که خود را مسئول بیداری جامعه خویش می داند، چکیده نظم فکری و قضاوت هایش را در مورد طبقات مختلف اجتماعی که در ساختار فکری و اجتماعی آن دوران می توانستند تأثیرگذار باشند، در دیوان گرانسنگ خود آورده و منابع آلام امت اسلامی را موشکافانه مورد نقد قرار داده و آن عناصری را که موجب ناامنی های فکری و دینی شده اند، با ویژگی های خاص خود دلسوزانه معرفی کرده است». در ادامه به بررسی انتقادهای ناصرخسرو از طبقات اجتماعی عصر خویش بر اساس حروف الفبا (امرا و حکام، اهل زمان یا عامه مردم، پیروان مکاتب غیر اسلامی، حاجیان مدعی، خلفای بنی عباس، درباریان، شاعران، متصوفه، ناصبیان) پرداخته است.
نامه پژوهشی ادبیات و عرفان (دو فصلنامه علمی ـ تخصصی علامه)؛ سال یازدهم ـ شماره پیاپی ۳۳ـ پاییز و زمستان ۹۰؛ صاحب امتیاز: دانشگاه تبریز؛ مدیر مسئول: دکتر سیدمحمدتقی علوی؛ انتشارات دانشگاه تبریز؛ قطع وزیری؛ ۱۹۵ صفحه؛ قیمت ۲۰۰۰۰ ریال
در بخشی از مقاله چنین آمده است: «با توجه به مقتضیات فکری و درونی ناصرخسرو و الزامات عصر او می توان دریافت که وی به عنوان شاعری متعهد که خود را مسئول بیداری جامعه خویش می داند، چکیده نظم فکری و قضاوت هایش را در مورد طبقات مختلف اجتماعی که در ساختار فکری و اجتماعی آن دوران می توانستند تأثیرگذار باشند، در دیوان گرانسنگ خود آورده و منابع آلام امت اسلامی را موشکافانه مورد نقد قرار داده و آن عناصری را که موجب ناامنی های فکری و دینی شده اند، با ویژگی های خاص خود دلسوزانه معرفی کرده است». در ادامه به بررسی انتقادهای ناصرخسرو از طبقات اجتماعی عصر خویش بر اساس حروف الفبا (امرا و حکام، اهل زمان یا عامه مردم، پیروان مکاتب غیر اسلامی، حاجیان مدعی، خلفای بنی عباس، درباریان، شاعران، متصوفه، ناصبیان) پرداخته است.
نامه پژوهشی ادبیات و عرفان (دو فصلنامه علمی ـ تخصصی علامه)؛ سال یازدهم ـ شماره پیاپی ۳۳ـ پاییز و زمستان ۹۰؛ صاحب امتیاز: دانشگاه تبریز؛ مدیر مسئول: دکتر سیدمحمدتقی علوی؛ انتشارات دانشگاه تبریز؛ قطع وزیری؛ ۱۹۵ صفحه؛ قیمت ۲۰۰۰۰ ریال
معرفی نشریه از زکیه بیات