میراث مکتوب – منظومۀ غنایی فیروز و نسرین سرودۀ نیاز شیرازی با مقدمه و تصحیح دکتر احمدرضا یلمه ها منتشر شد.
بی تردید در بین شاخه های گوناگون شعر فارسی، هیچ شاخه ای جذاب تر و خواندتی تر از منظومه های غنایی و عاشقانه نیست و افق اشعار روایی عاشقانه از وسیع ترین افقهای شعری ادب فارسی است.
فیروز و نسرین از منظومه های عاشقانه ای است که بر وزن خسرو و شیرین سروده شده و نسخۀ منحصر به فرد آن، به خط سراینده، در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی محفوظ است. سرایندۀ این اثر نیاز شیرازی است. میرزا سیدعلی شیرازی متخلص به نیاز، خوشنویس، پزشک و شاعر اواخر قرن دوازدهم هجری است. نیاز شیرازی پیش از سال 1235 قمری، سفری به هندوستان داشته و سفرنامه ای در شرح این سفر، به رشتۀ نظم کشیده است.
علاوه بر آن غزلیات و ساقی نامه ای را نیز به او انتساب داده اند، آنچه از آثار این شاعر ناشناخته، در کتابخانه های ایران موجود است، سفرنامۀ هندوستان و مثنوی فیروز و نسرین اوست. ظاهراً سراینده، موفق به اتمام این منظومه نشده است و تنها نسخۀ موجود از این اثر، حدود 1300 بیت از این منظومه را در بردارد که مصحح کرده است در دفتر حاضر ، متن موجود تا حد مقدور به صورت منقح در اختیار علاقه مندان قرار گیرد.
روش کار مصحح به این صورت است که در آغاز به نگاهی کوتاه به منظومه های غنایی در ادب فارسی، به معرفی اجمالی سراینده به همراه آثار او، بر اساس تذکره ها و کتب تراجم احوال موجود پرداخته شد. سپس برای فایدۀ بیشتر، خلاصه ای از داستان به صورت نثر معیار ، همراه با تحلیلی مجمل ار آن ارائه گردید. در ادامه نسخۀ منحصر به فرد این اثر، به همراه رسم الخط آن و نیز شیوۀ تصحیح شناسایی و معرفی گردید.
پس از ارائۀ متن منظوم ، با توجه به ارزش نسخه، عکسی از این دست نوشته ، ضمیمۀ متن شده است تا خوانندگان با دقت در نسخۀ مخطوط ، علاوه بر پی بردن به چگونگی روش تصحیح، مواردی در متن، مشکوک و یا مبهم باقی مانده را به مصحح یادآور شوند. برای استفادۀ بیشتر، نمایه ای کامل از ترکیبات، جایها و کسان، لغات و منابع و مآخذ مورد استفاده، بیان گردید.
نیاز شیرازی، فیروز و نسرین، مقدمه و تصحیح: احمدرضا یلمه ها، تهران، فرهنگ نو، 160 صفحه، شمارگان: 550، قطع: رقعی، بها: 150000 ریال، 1395.