میراث مکتوب – مولا علی بن حسن زواره‌ای یکی از چهرههای درخشان و ستارگان فروزان عالم تشیع به شمار میرود که در قرن دهم هجری می زیسته است. وی در عصری که مردم هنوز آشنایی کامل با احادیث و اخبار اهل بیت (ع) نداشتند، در جهت نشر فرهنگ شیعی تلاشی وافر نمود و در این باره آثار ارزنده و نیکویی را از خود به یادگار نهاد.
وجود چنین مفسر نامدار، با تفسیر مشهورش و نیز ترجمه های گوناگون منابع حدیثی و روایی و تصنیف و تدوین کتابهای شیعه به زبان فارسی از این موضوع حکایت میکند که شهر زواره در عهد شاه اسماعیل صفوی و پسرش شاه طهماسب در انتشار معارف و علوم مذهب تشیع نقش ارزنده ای را عهده دار بوده است؛ زیرا امثال زوّاری در این عصر کوشیدند تا دانش و بینش ائمه در دسترس عموم مشتاقان قرار گیرد و علاقه مندان فارسی زبان از این جواهرات ثمین و خزائن نفیس، بهره کافی ببرند.
گفته میشود شاه طهماسب صفوی به منظور نشر و تقویت مذهب تشیع از وجود زواری و فضل و ادب او استفاده کرد و در مقابل نویسندگان اهل سنت او را به تألیف آثار مهم وادار نمود.علی بن حسن زواری نیز فرصت را مغتنم شمرد و عمر پربرکت خود را وقف نشر فرهنگ اهل بیت (ع) کرد. گرچه از تاریخ تولد و زمان فوت وی اطلاع دقیقی در دست نیست ولی بر حسب قرائن وی در اوایل قرن دهم قمری به دنیا آمده و در اواخر آن، به دار باقی شتافته است.
تفسیر ترجمة الخواص از تفاسیر ارزشمند قرآنی است که به زبان فارسی و توسط ابوالحسن علی بن الحسن زواره ای در سال 946 نگاشته شده است. این تفسیر مطابق مذهب حقّه امامیه و به روش روایی تألیف یافته است.
مصحح در این اثر پس از ایراد مقدمه ای مبسوط در معرفی نویسنده و تفسیر ترجمة الخواص به تصحیح انتقادی متن آن پرداخته است.
ابوالحسن زواره‌ای، ترجمة الخواص (تفسير فارسي قرآن كريم) – دوره 5 جلدی، مقدمه، تصحيح، توضيح و فرهنگ لغات: منصور پهلوان، تهران، علمی و فرهنگی، قطع: وزیری، بها:2450000 ، 1395.