میراث مکتوب – کتاب المشارع و المطارحات (الطبیعیات) شیخ اشراق از سوی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی با تصحیح و مقدمه نجفقلی حبیبی منتشر شد.
این کتاب از آثار شیخ اشراق سهروردی مفصّلترین اثر فلسفی است و بعد از اللمحات و التلویحات سومین اثر تعلیمی اوست که با سبک مرسوم آثار مهم ابن سینا تدوین شده و مشتمل بر علوم سهگانۀ منطق، طبیعیات و الهیات است. سهروردی این کتاب در سی سالگی و سه سال قبل از اتمام حکمۀ الاشراق به سال 579ق نوشته است. به گفتۀ خود، این کتاب تفصیل اثر دیگرش التلویحات اللوحیه و العرشیه است. وی در المشارع دریافتها و اجتهادهای خود را بر مبنای حکمت مشاییان آورده و در مطاویِ آن به نظرات اشراقی خود نیز با الفاظ سربسته اشاره کرده است.
این کتاب در سه جلد مستقل صورتبندی شده و دو قسمت الهیات و منطق آن پیش از این به چاپ رسیده و قسمت سوم آن یعنی طبیعیات برای اولین بار است که به چاپ میرسد.
المشارع شش مشرع دارد که عبارتند از:
1. مشرع اوّل امور عام اجسام.
2. مشرع دوم در محدّد و مکان.
3. مشرع سوم در حرکت و زمان.
4. مشرع چهارم در تناهی و لاتناهی.
5. مشرع پنجم در بسایط و مرکبات عنصریات.
6. مشرع ششم در نفوس.
سهروردی در این کتاب، بیشتر ناظر به طبیعیات شفای ابن سیناست و البته در هیچ مبحثی از اجتهاد و نقد خودداری نکرده و دیدگاه خود و مشکلات موضوع را با طرح سئوال و جواب، و مباحثه و تعقّب مورد بحث دقیق قرار داده است.
این کتاب را استاد نجفقلی حبیبی با تکیه بر 6 نسخه خطی تصحیح کرده است. در کتابخانه های ایران نسخه های محدودی از این اثر مهم سهروردی وجود دارد و به این لحاظ علی رغم اشتیاق نویسنده به تصحیح کار آن با احتیاط و کندی پیش رفته است و نسخه هایی از کتابخانه مجلس، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، کتابخانه ملی روسیه، کتابخانه اسد، نسخه ای از لیدن هلند و نسخه کتابخانه سلیمانیه استانبول برای تصحیح مدنظر قرار گرفته است که به طور اجمالی عبارتند از:
1-نسخه شماره 1480 کتابخانه راغب پاشا کتابخانه سلیمانیه استانبول.
2-نسخه شماره 826 داماد ابراهیم کتابخانه سلیمانیه استانبول.
3-نسخه شماره 24599 کتابخانه ملی اسد دمشق.
4-نسخه شماره 1969 کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
5- فیلم شماره 7170 کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران.
6- نسخه شماره or. 365 لیدن هلند.
المشارع و المطارحات (الطبیعیات) شیخ اشراق شهاب الدین یحیی سهروردی با تصحیح و مقدمه نجفقلی حبیبی در 432 نگاشته شده است و از سوی انتشارات کتابخانه مجلس در سال 94 منتشر شده است.
منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی