میراث مکتوب- قطبالدین محمود بن مسعود مصلح کازرونی شیرازی یکی از علمای نامدار ایران در قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است که نقش مهمی در گسترش علوم و دانشهای مختلف از جمله حکمت و فلسفه، هنر، علوم طبیعی و پزشکی داشته است.
این حکیم علاوه بر تحصیل و علمآموزی در نزد پدر که از دانشمندان آن دوران بوده، از مجلس درس عالمان بزرگی چون خواجه نصیرالدین طوسی، شرفالدین زکی بوشکانی، نجمالدین کاتبی، کمالالدین ابوالخیر بن مصلح کازرونی، شمسالدین محمد بن احمد الحکیم الکیشی، علامه قطبالدین مؤیدالدین عرضی و کمال کوفی نیز استفاده فراوان کرد و از رهگذر این دانشافزایی بود که در علوم مختلف از جمله ریاضی، فلسفه، علوم ادبی، دینشناسی و موسیقی جزء سرامدان عصر خود شد.
قطبالدین شیرازی با تسلط قابل توجهی که در علوم معقول و منقول داشت، در طول حیات علمیِ اثرگذار خود، آثار و تألیفات مختلفی را به زبانهای فارسی و عربی به یادگار گذاشته است.
«التحفة السعدیة»، از آثار قطبالدین شیرازی، حاوی شرح و تحشیه بر کتاب «القانون فی الطب» شیخالرئیس ابنسیناست و مباحثی را در زمینهٔ کلیات طب، بیماریها و داروشناسی در خود جای داده است.
این اثر جامعترین شرح بر کتاب قانون است که مؤلف از جوانی تا پایان زندگی برای آن زحمت کشیده است و دانشمندان نیز پس از انتشار از آن استقبال کردهاند. قطبالدین شرحهای پراکندۀ قانون را فراهم آورده و دشواریهای آن را حل کرده و به ایرادها پاسخ گفتهاست. وی در شرح این اثر از مطالعات همهٔ شارحان پیش از خود و نظر محققان و حاشیهنویسان بر این اثر بهره برده است. هم چنین خلاصهای از آثار جالینوس، رازی، ابن طیب، ابن صادق و ابو سهل مسیحی در این اثر گنجانده شده است.
تا پیش از این نسخ موجود از این اثر محدود به نسخههای خطی و نسخههای سنگی چاپ شده در هند بوده و برای نخستین بار این کتاب با تلاش دکتر نجفقلی حبیبی، تصحیح شده و توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگی انتشار یافته است.
البته آنچه انتشار یافته منتخبی از کتاب «التحفة السعدیة» و مجلد اول این اثر محسوب میشود، و پیشبینی میشود در دو مجلد بعدی، کل این کتاب به علاقهمندان تاریخ طب ایرانی ـ اسلامی ارائه شود.
«المنتخب من التحفة السعدیة» در دومین همایش بینالمللی تاریخ پزشکی در ایران و اسلام که 5 تا 8 آذرماه 1398 برگزار شده بود رونمایی شد.