میراث مکتوب – دربارۀ هنگام زاده‌شدن ابوریحان محمد بن احمد بیرونی، به استناد نوشته‌های خود او می‌دانیم که در 362ق زاده شده است، زیرا در بخش دوم رسالة فی فهرست کتب محمد بن زکریاء الرازی، سن خود را در پایان سال 427ق، 65 سال قمری و 63 سال خورشیدی آورده است (چاپ کراوس، 29-30؛ چاپ محقق، 26)
غضنفر تبریزی، یکی از شیفتگان ابوریحان، بر اساس زایچه‌ای که برای وی یاد کرده، لحظۀ تولد ابوریحان را سحرگاه پنج‌شنبه سوم ذیحجۀ 362ق برابر با «روز مهر» یا شانزدهم شهریورماه 342 فارسی (یزدگردی) و مطابق با 4 ایلول 1284 اسکندری (=4 سپتامبر 973 میلادی یولیانی)، 10 ساعت و چهل دقیقه پس از آغاز شب (5:01 بامداد به وقت محلی) آورده است (ص 78).
اصالت و درستی این زایچه محل تردید است اما آنچه در این میان مهم می‌نماید آنکه حتی به فرض درست انگاشتن این زایچه، زادروز ابوریحان 18 خرداد خورشیدی خواهد بود و نه چنان که دست‌اندرکاران نام‌گذاری مناسبت‌ها پنداشته‌اند «۱۳ شهریور».
ریشۀ این اشتباه در آگاهی اندک این دست‌اندرکاران از مباحث گاه‌شماری است. با توجه به اختلاف ۵ روزۀ میان حساب درست و حساب دست‌اندرکاران درمی‌یابیم که آنان نمی‌دانسته‌اند گاه‌شماری میلادی رایج کنونی که در میان اهل فن به گاه‌شماری گرگوری مشهور است، از ۱۵۸۲ میلادی و به فرمان پاپ گرگوری سیزدهم به تدریج در سراسر اروپا رایج شده و پیش از آن گاه‌شماری دیگری که به آن یولیانی (منسوب به یولیوس/جولیوس سزار) گفته می‌شود رایج بوده است. مبدأ سال‌شماری در این دو نظام گاه‌شماری یکی است اما چون شمار کبیسه‌ها در گاه‌شماری یولیانی از «آنچه باید» بیشتر بوده، این تقویم در طول سال حقیقی جابه‌جا می‌شده است. همین جابه‌جایی موجب شد که گرگوری سیزدهم در ۱۵۸۲ فرمان به اصلاح نظام گاه‌شماری دهد و گاه‌شماری جدید به نام خود او مشهور شد.
کوتاه سخن آن که این جابه‌جایی در سال ۱۵۸۲م برابر با ۱۰ روز و در سال ۹۷۳م (سال تولد بیرونی) ۵ روز بوده است. پس ۴ ایلول/سپتامبر ۱۲۸۴ اسکندری/۹۷۳ یولیانی برابر با ۹ سپتامبر ۹۷۳ گرگوری است (البته به خاطر داشته باشید که این نظام گاه‌شماری در آن هنگام هنوز پدید نیامده بود). از آنجا که در بیشتر برنامه‌های تبدیل تاریخ، گاه‌شماری گرگوری به کار می‌رود می‌توان دریافت که دست‌اندرکاران انتخاب روز ۱۳ شهریور نیز برای تبدیل تاریخ به جای «۴ سپتامبر ۹۷۳ یولیانی» (برابر با ۹ سپتامبر ۹۷۳ گرگوری)، به اشتباه «۴ سپتامبر گرگوری» را به تاریخ هجری شمسی (که البته این نیز هنوز پدید نیامده بود!) تبدیل کرده‌اند که در نتیجه حاصل ۵ روز زودتر از آنچه باید به‌دست آمده است.
جالب آنکه همین دست‌اندرکاران در انتخاب روز بزرگداشت خیام نیز همین اشتباه را تکرار کرده‌اند و ۱۸ ماه مه ۱۰۴۸ یولیانی برابر با ۲۴ مه ۱۰۴۸ گرگوری (روزی که بر پایۀ محاسبات سوامی گویندا تیرتهَه (Swāmī Gowinda Tīrtha) با فرض درستی زایچۀ منسوب به خیام مذکور در تتمة صوان الحکمة بیهقی ، زادروز خیام بوده است) را با ۱۸ مه ۱۰۴۸ گرگوری اشتباه گرفته‌اند و چون اختلاف این دو نظام گاه‌شماری در سال ۱۰۴۸ میلادی، ۶ روز بوده است، زادروز خیام را نیز به جای سوم خرداد، شش روز زودتر یعنی ۲۸ اردیبهشت پنداشته‌اند و این روز را «روز بزرگداشت خیام» نامیده‌اند.