کتاب «پرتو وحید در اسرار تخت جمشید» سال‌ها پیش در شیراز با حروفچینی دستی چاپ شد و کیفیت چاپ عکس‌های آن کتاب خوب نشده و نمی توان در چاپ جدید به صورت مطلوب چاپ کرد، لذا از کتاب سرزمین مهر و ماه، تألیف کوروش کمالی سروستانی و منوچهر صانع تعدادی تصاویر انتخاب و در آخر کتاب حاضر چاپ شده است.
کتاب منظوم پرتو وحید در اسرار تخت جمشید سروده مردی عارف و سخندانی استاد و شاعری شیرین سخن است که اندیشه روشنش او را بر آن داشته است که آنچه در دل داشته است در بیان هفت وادی سلوک روحانی و ره سپری در راه پربلای عشق و شیدایی به صورت خوابی که در تخت جمشید دیده و به تماشای نقش و نگار آن ویرانه شکوهمند ایران باستان نشسته است باز گوید و خود معارف درویشی و اطوار سیر و سلوک عرفانی را در نقش و نگارها و خشت و سنگ‌ها و طاق و رواق‌های آن به روشنی ببیند و با زبان شعر به زیبایی و والایی بیان دارد.
در میان متون نظم و نثر ادب فارسی توسل به خواب و خیال و خواب دیدن برای بیان اندیشه‌های معنوی و فکری بی سابقه نبوده است. تمامی کتاب را که در یک مقدمه و هفت «طور عشق» سروده شده است، بی‌کم و کاست با ثبت تمامی شعرهای مرحوم بصیری شیرازی با نثر ساده فارسی نوشته شده است.
کتاب با داستان خواب طولانی شاعر و گردش او در تخت جمشید در رویای صادقه اش همانگونه که خود سروده است آغاز و عناوین موضوعات را همانگونه که خود انتخاب کرده است می آید و زیرنویس‌های اصل کتاب منظوم را همانگونه که خود آورده است آورده شده است، و عکس‌ها نیز از همان کتاب منظوم برگرفته شده و با تناسبی که خود شاعر در نظر گرفته در بین صفحات کتاب کلیشه شده است.
فهرست مطالب کتاب به این قرار است:
مقدمه
رویای صادقه
کاخ آپادانا
نخستین طور عشق – قصر آپادانا
دومین طور عشق – قصر آیینه خانه
سومین طور عشق – قصر سه دروازه
سومین طور عشق- قصر حرمسرا
چهارمین طور عشق- قصر هدیش
پنجمین طور عشق- قصر خزانه
ششمین طور عشق- کاخ صد ستون
هفتمین طور عشق- دخمه شاهان
تصاویر
پیوست
نمایه‌ها
علم و اطلاع مرحوم بصیری شیرازی بر علوم ادبی و تاریخی و باستان‌شناسی و عرفانی و قرآنی و مذهبی و فلسفی و قریحه او در سرودن اشعار زیبا و استوار و توسل به دقت‌نظرهای دینی و فلسفی و عرفانی که در این کتاب منظوم به صورت اشعار زیبا و دلنشین فارسی و روان آمده است، خواننده را طوری تحت تأثیر قرار می‌دهد که گویی خواننده نیز خود بر صفّه‌ای از صفّه‌های تخت جمشید ایستاده است و با داریوش هخامنشی در عالم خواب و رویا به سیر و سیاحت در ویرانه‌های تخت جمشید پرداخته و نشأتی روحانی و جذبه‌ای معنوی او را به اسرار عرفان و عشق و شوریدگی در طلب معرفت و حقیقت، آگاه کرده است.
اسرار عشق و عرفان در تخت جمشید ایران براساس کتاب منظوم «پرتو وحید در اسرار تخت جمشید» سروده علی اکبر بصیری شیرازی نوشته استاد احمد اقتداری از سوی بنیاد موقوفات محمود افشار یزدی در سال جاری منتشر شده است.
منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی