استاد افشار: با همين كتاب ها، مي توانيم بگوئيم در علم، چه جايگاهي داريم

ميراث مكتوب- استاد ايرج‌ افشار (مصحح اثر) در نشستي با عنوان « رونمايي‌ از كتاب‌ جواهرنامه‌ نظامي‌ و نقد و بررسي‌ آن‌ » گفت: با همين كتاب ها، مي توانيم بگوئيم، چه بوده ايم و در علم، چه جايگاهي داريم.
 وي در بيست و چهارمين نشست مركز پژوهشي ميراث مكتوب كه روز دوشنبه 30 آذر 83 در اين مركز برگزار شد، افزود: وقتي در كتابخانه ملك، مكلف به فهرست نگاري نسخ خطي شدم، به اولين نسخه اين كتاب برخوردم  كه آب ديده و خراب  بود و شرحش را نوشتم  و برايم جذاب بود كه كتابي در جواهر شناسي به زبان فارسي هست . علتش هم اين بود كه بنده، هميشه به اين چيزهايي كه يك كمي با علوم عملي، يعني به اصطلاح علومي كه غيرخالص باشند، علومي كه با دست و حرفه و پيشه ارتباط دارد، علاقه مند بودم. مطالعه كه كردم، ديدم شباهتي دارد با تنسخ نامه ايلخاني، متوجه اين شدم كه اين كتاب تنسخ نامه، نود و نه درصدش همين كتاب است.
استاد ايرج‌ افشار ادامه داد: راهي جز اين نداريم كه براي تقويت بنيه علمي، به طريقي كه مي شود آنها را زنده كرد. پنج نسخه اي كه از اين كتاب دردست هست، هيچ كدام كامل نيست، طوري كه بنده يك جدول تطبيقي در آخرش دادم و پاره، پاره هايي را از يكي به ديگري، وصله، پينه كردم تا توانستم يك جوري سروته اش را، هم بياورم. بنابراين بايد اين انتظار را داشته باشيد كه نكته هايي خيلي بيش از آن چيزي كه گفته شد، درآن پيدا شود. 
وي همچنين گفت: اگر مي خواهيم بگوئيم، چه بوده ايم و در علم چه جايگاهي داريم، همين كتاب هاست. حالا از ابوريحان كه نقل كرده ،هم ولايتي بودند و هم قلمرو كه چيز مهمي نيست، ولي از كتاب « الاحجار » ارسطو هم استفاده كرده و تنها اين نيست. عباراتي از كتاب الاحجار كه كتاب بيروني هم ماخذش بوده، از آن هم استفاده كرده است. بنابراين، دليل نمي شود كه ما به همين كفايت كنيم و دنبال علم جديد نباشيم. اينها دو مقوله كاملاً از هم جداست. امروز بايد ببينيم كامپيوتر چيست، ولي براي تاريخ علم ما و براي علم ما دردنياي قرن پنجم، اين ضرورت دارد، چرا كه اگر اين هم نبود، ما اصلاً نمي دانستيم كه كسي دنبال اين بوده تا ببيند كه زر چيست و طلا و نقره چيست.