به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، سیزدهمین شمارۀ دوفصلنامۀ «میراث علمی اسلام و ایران» با هشت مقاله و یک رساله به همراه بخش معرفی کتاب منتشر شده است.
این نشریۀ علمی و فرهنگی که از شش سال و نیم پیش به این سو بصورت متناوب منتشر می‌شود، حال در سیزدهمین شمارۀ خود شامل مقالاتی از غلامحسین صدری افشار، فؤاد سزگین، ن.ل.بیگز و شمار دیگری از اندیشمندان و محققان تاریخ علم است.
این شماره از دوفصلنامۀ «میراث علمی اسلام و ایران» مربوط به بهار و تابستان 1397 میباشد و طی 200 صفحه از روز شنبه، 29 دی ماه 1397 در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
دوفصلنامۀ «میراث علمی اسلام و ایران» که به عنوان نشریۀ تاریخ علوم و فناوری دورۀ اسلامی نیز شناخته می‌شود، به مدیرمسئولی اکبرایرانی و سردبیری محمدباقری از جمله نشریات علمی مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب است که توسط این موسسه منتشر می‌شود.
شماره جدید «میراث علمی اسلام و ایران» در سرسخنِ خود اشاره‌ای به غلامحسین صدری افشار و فؤادسزگین دارد. نویسندۀ این مقدمه از آشنایی‌اش با صدری افشار در جریان کشاکش‌های خیابانی سال 1357 سخن می‌گوید و بعد از آن به ادامه این آشنایی و همکاری از جمله در جریان انتشار مجله میراث علمی اسلام و ایران در مؤسسۀ میراث مکتوب اشاره می‌کند و در ادامه نحوۀ آشنایی با فؤادسزگین را نیز شرح می‌دهد. نویسنده علت تمرکز بر صدری افشار و سزگین در سرسخن شمارۀ سیزدهم دوفصلنامه را پیوستن این دو چهرۀ علمی و فرهنگی به بازماندگان کاروان در بهار و تابستان 1397 عنوان می‌کند.
دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران، پس از مقدمه‌ای مفصل، وارد بخش مقالات شده که در این بخش نیز هشت مقاله ارائه شده است و جالب آن که دو مقالۀ ابتدایی مجله نیز به غلامحسین صدری افشار و فؤادسزگین اختصاص دارد.
نخستین مقالۀ شمارۀ سیزدهم میراث علمی اسلام و ایران، مقاله‌ای از غلامحسین صدری افشار تحت عنوان «جستجو در علت‌های پیشرفت یا رکودِ علمی جامعه‌های بشری» است. صدری افشار مقالۀ خواندنی خود را با پرسش‌هایی از قبیل چرایی افول تمدن مصر یا چرایی خاموشی علم نجوم و پزشکی در یونان و یا در جهان اسلام آغاز می‌کند و بدنبال پاسخ به این گونه پرسش‌هاست که در بررسی و پاسخ خود حتی به ماجرای پرتاب ماهواره اسپوتنیک در اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز می‌رسد و بطور کلی رشدعلمی جوامع را نیازمند خواست جمعی می‌داند و براین اساس در تلاش برای پاسخ به چرایی افول برخی تمدن‌ها و توسعۀ جوامع است.
مقالۀ دوم میراث علمی اسلام و ایران به انتشار متن سخنرانی فؤاد سزگین، پژوهشگر برجستۀ ترک اختصاص دارد. این پژوهشگر نامی تاریخ علوم اسلامی، سخنرانی خود را تحت عنوان «جایگاه مسلمانان در تاریخ علوم و تمدن بشری» در ژانویه 2005 و در اجلاس اتحادیۀ کشورهای عربی ایراد کرده و حال متن کامل سخنان وی توسط محمدباهر، مدیر تولید مرکز پژوهشی میراث مکتوب، ترجمه و در شمارۀ سیزدهم میراث علمی اسلام و ایران منتشر شده است.
«ریشه‌های ترکیبات»، نوشته نورمن لینستید بیگز سومین مقالۀ میراث علمی اسلام و ایران است که توسط محمدمهدی کاوه یزدی، کارشناس ارشد تاریخ علم(ریاضیات) ترجمه و آماده انتشار شده است. این مقاله به ترکیبات به عنوان یکی از شاخه‌های فرعی ریاضیات توجه دارد.
همچنین مقالۀ «خط کنونی فارسی در گذر زمان» مقالۀ چهارم و خواندنی میراث علمی اسلام و ایران از عبدالحسین مصحفی است که با شیوه‌های نگارش الفبای کنونی زبان فارسی آغاز و در ادامه به نمونه‌های خط و کتابت فارسی امروزی می‌پردازد.
شمارۀ سیزدهم دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران دارای دو مقاله دربارۀ ترکیبات در ریاضی است و علاوه بر مقالۀ «ریشه‌های ترکیبات»، همچنین پنجمین مقاله نیز با عنوان «ترکیبات در تمدن اسلامی» به همان بحث ترکیبات ریاضی البته در اسلام اختصاص دارد. این مقاله نوشتۀ جان لنارت برگرن، استاد بازنشسته تاریخ علم دانشگاه سایمون فریزر کانادا میباشد و با ترجمۀ صمد فرخ نهاد منتشر شده است.
در ادامۀ بخش مقالات، محمدباقری، سردبیر مجله و عضو هیئت علمی پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران، مقالۀ خود را با عنوان «گزارش بررسی کارکرد نوروزنمای خورشیدی ترازوج» منتشر کرده که در آن از ابزاری سخن می‌گوید که ساکنان روستای تاریخی ترازوج در نزدیکی شهر خلخال برای آگاهی از آغاز نوروز استفاده می‌کنند.
مقالۀ «آس‌بادهای دورۀ اسلامی» نوشتۀ سائر بصمه جی و با ترجمۀ حمیدرضا نفیسی به عنوان هفتمین مقالۀ مجله، تلاش دارد تا تاریخ آس‌بادها از دوران باستان و استفاده از آن در سرزمین‌های شرق و غرب در دورۀ اسلامی را مورد بررسی قرار دهد.
هشتمین و آخرین مقالۀ دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران، مقاله‌ای به کوشش و تصحیح علی کاوسی رحیم، دانش‌آموختۀ تاریخ علم دورۀ اسلامی است که با عنوان «در صفت آلات تقطیر و کیفیت آن از حسن بن زاهد کرمانی» منتشر شده است.
دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران همچنین در ادامه سه کتاب را تحت عناوین «دومین ویرایش گوشه‌هایی از ریاضیات دورۀ اسلامی، جی.ال.برگرن نوشته جفری ا. اوکس» با ترجمۀ مریم زمانی، «معرفی و نقد تصحیح، ترجمه و شرح مقالۀ پنجم مفتاح الحساب غیاث‌الدین جمشید کاشانی به کوشش محمدرضا عرشی» با نقد پویان رضوانی و در نهایت «زبدة الحساب، نوشتۀ محمدصالح بن حبیب الله طباطبایی یزدی به کوشش محمد مهدی کاوه یزدی» را با نقد حنیف قلندری معرفی و بررسی کرده است.
همچنین بخش پایانی دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران، بخش رساله است که در آن «حلقۀ کریمی حاج محمدخان کرمانی»، به عنوان ابزاری نجومی و اسطرلاب حلقه‌ای توسط محمدرضاعرشی، کارشناس ارشد تاریخ علم مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
لازم به ذکر است در پایان فصلنامه چکیدۀ مقالات نیز به زبان انگلیسی برای دسترسی خوانندگان غیرفارسی زبان ترجمه شده است.
علاقه مندان برای تهیۀ دوفصلنامۀ «میراث علمی اسلام و ایران» و سایر آثار مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب می توانند با شمارۀ 66957889 و یا دورنگار 66957889 واحد توزیع و فروش و یا با رایانامۀforooshemiras@gmail.com یا order@mirasmaktoob.ir تماس برقرار کنند.