ميراث مكتوب – در کتابخانۀ آستان قدس رضوي، جزوه‌اي قرآني به شمارة (51) در بخش نسخه‌هاي خطي نگهداري مي‌شود که نفيس و از چند جهت گرانبهاست. هم از جهت خطّ زيباي نسخ کهن آن، هم از جهت واقف و وقف در اوائل قرن ششم هجري، و هم از جهت کاتب. در صفحه اول آن وقفنامه‌اي نگاشته شده به اين صورت:
هذا المصحف کتاب الله سبحانه وتعالي، وهو ثلاثون جزءاً فى صندوق محلّي، وقفٌ صحيحٌ علي المشهد المقدّس لعلي بن موسي الرضا× بطوس، وَقَفَ وتصَدَّقَ بها الاُستاذ الرئيس الأجلّ مَجد الرؤساء أبوالفتح صاعد بن سعيد بن محمّد بن موسي البراوستانى غفرالله له ولوالديه ابتغاء وجه الله تعالي، و طلباً لجزيل ثوابه، لا يباع ولا يوهب ولا يورث، بل يُقرأُ فى هذا المشهد، ولا يخرج عنه، إلي أن يرث الله الأرض ومَن عليها، وهو خير الوارثين، فمن بدّله بعد ما سمعه فإنّما إثمه علي الذين يبدّلونه، وکتب في [؟] شوال سنة خمس عشر وخمسمائة.
روشن است که قرآن مذکور کامل و به صورت جُزوه، جُزوه بوده، لكن اکنون در کتابخانة آستان قدس رضوي فقط يک جزوة آن موجود است مشتمل بر 46 برگ که حاوي آيات 41، از سورة زمر تا آيه 46سوره فُصّلت مي‌باشد.
اگر کاتبِ وقفنامه در نام پدر واقف، اشتباه کرده باشد و به جاي (اسعد) سعيد نوشته باشد، واقف پسر مجدالملک قمي براوستاني خواهد بود. و اگر نام پدر واقف درست ثبت شده باشد، واقف ابوالفتح صاعد بن سعيد بن محمد بن موسي بَراوِستاني، يکي ديگر از رجال و بزرگمردان اين خاندان خوشنام نيکوکار، و پسر برادر مجدالملک براوستاني خواهد بود.
يادآوري مي‌شود ابوالفضل اسعد بن محمد بن موسي مجدالملک قمي بَراوِستاني وزير بَرکِيارُق بود، وزير نيکوکار دانش‌پرور، همو که معماري با تجهيزات از قم به مدينة منوّره فرستاد و بقعة ائمّه بقيع را بازسازي کرد و بقاع متبرکه کاظمين‘ و حضرت عبدالعظيم حسني و… را تجديد و تعمير کرد و در سال 492ق مقتول شد.
در آخر نسخه مذکور، در يک کتيبه با تذهيب و گل و بوته، با سفيداب نام (أبوالحسين محمّد بن محمّد القمى) به خط کوفي ديده مي‌شود كه ظاهراً نام كاتب نسخه است، و او نيز يک خطّاط ممتاز و از مفاخر فرهنگي قم در حوالي قرن پنجم هجري به حساب مي‌آيد.
و مي‌افزايم: در کتابخانة آستان قدس رضوي نسخة خطّي شمارة 1338 روض‌الجنان تفسير ابوالفتوح رازي است به خطّ ابوزيد بن بندار بن محمد بن الحسين البراوستاني، در سال 577ق.
يادآوري مي‌شود براوستان روستايي بوده در حومة قم نزديك جمكران، كه اكنون موجود نيست بلكه دشتي است حدود 1500 هكتار كه اكنون در دست چپ جادّة كاشان پس از فلكة شهرقائم قرار دارد، و در محاورات قمي‌ها (براسون) خوانده مي‌شود، البته در تواريخ قم به صورت (بَراوِستان) آمده است. از آنجا كه قم از قديم يكي از مراكز شيعه بوده، برخي رجال شيعه با لقب (براوستاني) شناخته مي‌شوند كه نشان‌دهندة انتساب آنان به اين روستاست. جاي يك پژوهش جامع دربارة اين روستا و رجال منسوب به آن ـ كه در گذشته آباد و خاستگاه رجال علم و سياست بوده‌ـ خالي است. اميد است صاحب‌همّتي به اين موضوع به شايستگي بپردازد.
هذا المصحف کتاب الله سبحانه وتعالي، وهو ثلاثون جزءاً فى صندوق محلّي، وقفٌ صحيحٌ علي المشهد المقدّس لعلي بن موسي الرضا× بطوس، وَقَفَ وتصَدَّقَ بها الاُستاذ الرئيس الأجلّ مَجد الرؤساء أبوالفتح صاعد بن سعيد بن محمّد بن موسي البراوستانى غفرالله له ولوالديه ابتغاء وجه الله تعالي، و طلباً لجزيل ثوابه، لا يباع ولا يوهب ولا يورث، بل يُقرأُ فى هذا المشهد، ولا يخرج عنه، إلي أن يرث الله الأرض ومَن عليها، وهو خير الوارثين، فمن بدّله بعد ما سمعه فإنّما إثمه علي الذين يبدّلونه، وکتب في [؟] شوال سنة خمس عشر وخمسمائة.
روشن است که قرآن مذکور کامل و به صورت جُزوه، جُزوه بوده، لكن اکنون در کتابخانة آستان قدس رضوي فقط يک جزوة آن موجود است مشتمل بر 46 برگ که حاوي آيات 41، از سورة زمر تا آيه 46سوره فُصّلت مي‌باشد.
اگر کاتبِ وقفنامه در نام پدر واقف، اشتباه کرده باشد و به جاي (اسعد) سعيد نوشته باشد، واقف پسر مجدالملک قمي براوستاني خواهد بود. و اگر نام پدر واقف درست ثبت شده باشد، واقف ابوالفتح صاعد بن سعيد بن محمد بن موسي بَراوِستاني، يکي ديگر از رجال و بزرگمردان اين خاندان خوشنام نيکوکار، و پسر برادر مجدالملک براوستاني خواهد بود.
يادآوري مي‌شود ابوالفضل اسعد بن محمد بن موسي مجدالملک قمي بَراوِستاني وزير بَرکِيارُق بود، وزير نيکوکار دانش‌پرور، همو که معماري با تجهيزات از قم به مدينة منوّره فرستاد و بقعة ائمّه بقيع را بازسازي کرد و بقاع متبرکه کاظمين‘ و حضرت عبدالعظيم حسني و… را تجديد و تعمير کرد و در سال 492ق مقتول شد.
در آخر نسخه مذکور، در يک کتيبه با تذهيب و گل و بوته، با سفيداب نام (أبوالحسين محمّد بن محمّد القمى) به خط کوفي ديده مي‌شود كه ظاهراً نام كاتب نسخه است، و او نيز يک خطّاط ممتاز و از مفاخر فرهنگي قم در حوالي قرن پنجم هجري به حساب مي‌آيد.
و مي‌افزايم: در کتابخانة آستان قدس رضوي نسخة خطّي شمارة 1338 روض‌الجنان تفسير ابوالفتوح رازي است به خطّ ابوزيد بن بندار بن محمد بن الحسين البراوستاني، در سال 577ق.
يادآوري مي‌شود براوستان روستايي بوده در حومة قم نزديك جمكران، كه اكنون موجود نيست بلكه دشتي است حدود 1500 هكتار كه اكنون در دست چپ جادّة كاشان پس از فلكة شهرقائم قرار دارد، و در محاورات قمي‌ها (براسون) خوانده مي‌شود، البته در تواريخ قم به صورت (بَراوِستان) آمده است. از آنجا كه قم از قديم يكي از مراكز شيعه بوده، برخي رجال شيعه با لقب (براوستاني) شناخته مي‌شوند كه نشان‌دهندة انتساب آنان به اين روستاست. جاي يك پژوهش جامع دربارة اين روستا و رجال منسوب به آن ـ كه در گذشته آباد و خاستگاه رجال علم و سياست بوده‌ـ خالي است. اميد است صاحب‌همّتي به اين موضوع به شايستگي بپردازد.
نویسنده: حسین واثقی
منبع: میراث شهاب