میراث مکتوب – امسال همایش حامیان نسخ خطی به طرز با شکوهتری جلوه کرد. صرف نظر از پاره ای اشکالات شکلی و محتوایی – از مجری گرفته تا غیر مربوط بودن برخی سخنرانیها – حضور دوستداران مرحوم عزیزالله عطاردی و نکوداشت نام و یاد آن بزرگمرد وادی کتاب و کتابشناسی و احیاگر آثار خراسان بزرگ، غنا و عظمت این آیین ارزشمند سالانه را دوچندان کرد. 
این که چه چیز باعث می شود که کسانی مثل مرحوم عطاردی و یا مرحوم افشار، شیفته و والۀ کتاب و ترویج دانش می شوند و دهها نفر دیگر از همقطاران آنان، تعلق کمتری به خواندن و نوشتن و ترویج و گسترش علم دارند، چیزی جز توفیق الهی نیست.
آیین حامیان نسخ خطی بدین منظور پی ریزی شد تا انسانهایی خدوم و بی نام، یا بنام اما آرام، که عمری را در کنج کتابخانه های گاه نمور و تاریک داخل و خارج کشور، به فهرست نویسی و معرفی آثار کهن ایرانی اسلامی سپری کرده، یا به تحقیق و تصحیح متون فارسی و شیعی اهتمام ورزیده مانند مرحوم علی اکبرغفاری و دهها پژوهندۀ دیگر، دیده و شناخته شوند و از زحمات و خدماتشان قدردانی شود، تا نسل امروز که شوربختانه، هر روزه در بند تارهای درهم تنیده اطلاعاتی و رسانه ای و نیز فضاهای مجازی، گرفتار آمده را، اندکی با دود چراغ خوردگان دانش و فرزانگی سرزمین خود آشنا سازند.
یکی دیگر از این فرهیختگان نام آشنا، استاد احمد منزوی فرزند مرحوم آقابزرگ تهرانی است که حدود 16 سال در کتابخانۀ مرکز تحقیقات فارسی پاکستان در آن هوای شرجی و گرم، بدون امکانات اولیه، فهرستواره نسخ خطی فارسی را تدوین کرد، مع الاسف اکنون کمتر کسی از حال او سراغ می گیرد و یادی از او می کند و یا استاد عبدالحسین حائری که سالهای دراز غبار نسخ خطی کتابخانۀ مجلس را خورد. ایشان محتملاً و بلکه مسلماً تنها فقیه مجتهد و صاحب اجازه حدیث از برخی مراجع دینی هستند که روی به فهرست نویسی آوردند و هزاران نسخۀ خطی در موضوعات گوناگون را شناسانده اند، با این حال کیست که یادی از او بکند و احوال او را جویا شود؟! اکنون او نیز در کنج تنهایی خانه مشمول بی مهری زمانه است و بی خبر از احوال اینان هرساله همایش حامیان نسخ خطی را برگزار می کنیم و بیشتر آهنگ یادی از رفتگان در سرسرای محفلمان می پیچد. البته خدا خیر دهاد حضرت حاج آقا محمود مرعشی نجفی و نیز دو سه تن از دوستان وفادار او را که مدام پیگیر امور جاری ایشان هستند.
بنابراین، تقدیر از حامیان و خادمان نسخ خطی نباید تنها یک روز باشد و صرفاً به دادن لوحی و سکه ای بسنده شود. افراد خدوم و فداکار و رنج دیده بیش از هرچیز دوست دارند احوال پرس داشته باشند و همدم، ورنه اهدای متاعی قلیل و اعطای لوحی جلیل هرچند برای جوانان تشویق و برای بزرگان تکریم و تقدیر بشمار می آید، لیک بار مسئولان را سنگین تر می کند و برآنان است که این آیین را رفع تکلیف سالانه ندانند و بلکه با تشکیل دبیرخانه ای با خادمان خصوصاً پیشکسوتان و ازکارافتادگان این حوزه در ارتباط مستمر باشد. سایتی را فعال کنند – چنانکه قبلا چنین سایتی وجود داشت – و اخبار، برنامه ها و عملکرد دبیرخانه را منعکس کنند و جریان پشتیبانی و حمایت را جانی تازه ببخشند، طبعاً علاقه مندان و پژوهشگران دلگرمتر از پیش به کارخود ادامه می دهند.
آیین امسال مثل سالهای پیش، نقاط قوت و ضعف هم داشت که بهتر است در جلسه حضوری با دبیران و متولیان امر مطرح کرد. آنچه عیان بود و موجب شگفتی، اینکه از میان نشریات تخصصی این حوزه، هیچ نشریه ای حتی شایسته تقدیر نشد چه برسد به برگزیده شدن، ازچندین شماره و ویژه نامه دوفصلنامه آینه میراث و گزارش میراث خود نمی گویم که شبهۀ از خود گفتن دارد، چه «تزکیة المرء نفسه قبیح» خودستایی زشت و پلشت است. شایسته بود که لااقل نشریۀ میراث شهاب را شایسته تقدیر اعلام می کردند تا سردبیران و نویسندگان دیگر نشریات بر کار خود و آثار و مقالات خود اسف نخورند. پیشتر گاه علت برگزیده نشدن نشریات اعلام می شد تا ارباب جراید از نقایص و عیوب کار خود مطلع شوند.
اما تقدیر شایان و تکریم نمایان از افرادی که به نوعی در موضوع حفظ و نگهداری، مرمت، خرید، اهدا، تصحیح، فهرستنویسی، حمایت مالی، نقد، گفت و گوهای تخصصی و کتابداری و موضوعات دیگر کوششها کرده بودند، باعث دلگرمی و تلاش برای تداوم بخشی این حیات طیبه اهل قلم و پژوهش است. گردهم آیی سالانه ای که برای تجدید دیدارها و تبادل اطلاعات و اخبار بین پژوهشگران این حوزه بسیار دلپذیر و سودمند است. اقدام امسال در مورد تشویق از حامیان مالی انتشار نسخ خطی هم ستودنی بود. همین جا لازم می دانم به برگزیدگان میراث مکتوب که نامشان در سایت مرکز هم درج شده تبریک بگویم. اما ترویج فرهنگ حمایت از نشر متون کهن به لطف علاقه مندان به میراث مکتوب، چندی است به طور جدی پا گرفته و امید جدیدی برای رونق بیشتر کارها بخشیده است. به هر روی از مدیران و متولیان کتابخانه ملی برای برگزاری خوب آیین نسخ خطی سپاسگزاری می کنم.
در پایان شایسته است این نکته را یادآور شوم که برای سالهای آینده لازم است در انتخاب برخی داوران و دبیران و میزان تجربه و کاراییشان در حوزۀ مربوطه، دقت و مشورت بیشتری صورت گیرد. همچنین نظر به این که در موضوع حامیان نسخ خطی چون این مرکز خود را از مروجان و مشوقان و دستاندرکاران حوزۀ میراث مکتوب می داند، ترجیح می دهد دست کم یک سال درمیان نقش میزبان را داشته باشد و هیچ کدام از آثار و نشریات و موارد مربوط به آن شرکت داده نشود تا مجال برای انتخاب و داوری بهتر در مورد آثار شرکت کنندگان مفتوح باشد و دیگر خادمان این حوزه دیده و تشویق شوند.