کد خبر:2283
پ
name-baharestan-m

آرامِ دلِ افشار

آنچه در آغازین صفحات شماره اخیر مجله نامه بهارستان آمده است، گزارشی است با عنوان «سرگذشت و سرنوشت نسخه های خطی» که در بهار ۱۳۷۱ به قلم مرحوم استاد افشار به نگارش درآمده و متن انگلیسی آن در جلسه افتتاحیه مؤسسه الفرقان خوانده شده است.

میراث مکتوب- آنچه در زیر به صورت خلاصه و منتخب می آید، گزارشی است با عنوان «سرگذشت و سرنوشت نسخه های خطی» که در بهار ۱۳۷۱ به قلم مرحوم استاد افشار به نگارش درآمده و متن انگلیسی آن در جلسه افتتاحیه مؤسسه الفرقان (لندن، ۳۰ نوامبر ۱۹۹۱) خوانده شده و اینک در آغازین صفحات شماره اخیر مجله بین المللی مطالعات و تحقیقات نسخه های خطی نامه بهارستان به چاپ رسیده است:
پراکندگی جغرافیایی دستیابی به استفاده از نسخ خطی را دشوار ساخته و حتی آگاهی متخصصان را از کمّ و کیف آنها محدود کرده است. طبعاً برای به دست آوردن اطلاع کافی نسبت به موجودی و شناسایی نسخه های پراکنده در جهان و کارهایی که ضرورت دارد در مورد آنها پیش بینی شود محتاج به همین گونه مجالس تعاطی افکار و مراکز ایجاد کننده روابط بین المللی هستیم و خوشبختانه با برگزاری مجمع قاعده گذاری نسخه ها و خط شناسی قدیم در استانبول که انتستیوی فرانسوی مطالعات مبتکر تشکیل آن بود، و اینک هم این مجمع که اصحاب تخصص در آن شرکت دارند، امکانات همفکری بیشتر و یافتن راه های همکاری پیش آمده است. بنابراین بهترین فرصت است که به رئوس مسائل مورد نظر بپردازم.
۱- آموزش تخصصی نسخه شناسی: تردید نباید کرد که نخستین نیاز همه کتابخانه ها در نسخه شناسی شرقی و حتی شناخت ماهوی کتاب هایی که هنوز به صورت خطی است داشتن کسانی است که مقدمات و کیفیات کار را به خوبی آموخته و در آموزش دیدن تجربه یافته شده باشند.
۲- قواعد و ضوابط: در فهرست هایی که برای نسخه های خطی ایران تهیه شده قواعد یکنواخت در معرفی آنها وجود ندارد و مخصوصاً از حیث اصطلاحات تفاوت هایی مشخص میان آنها دیده می شود. نبودن اصول و قواعد ثابت و مضبوط و گوناگونی اصطلاحات طبعاً موجب بروز اشکالاتی در نسخه شناسی است.
۳- آمار تقریبی نسخه ها: پراکنده بودن نسخه ها در کتابخانه های عمومی، دانشگاهی، مؤسسات دولتی و مسجدها و بقعه های مذهبی و بی خبری محض از بسیاری از آنهاف فهرست نشدن همه نسخه ها، مخفی بودن نسخه ها در مجموعه های خصوصی، مشکل اساسی در راه تهیه آمار دقیق و واقعی است.
۴- فهرست نگاری انتخابی و انتقادی: با توجه به کثرت نسخه های ناشناخته و فهرست نشده و لزوم معرفی شدن نسخه هایی که برای پیشرفت تحقیقات وجود دارد، ناچار باید راه هایی را پیش گرفت که برآوردنده اولویت ها باشد… .
۵- دو نکته در فهرست نویسی نسخه های فارسی: در فهرست نگاری نسخه های فارسی، توجه به دو ویژگی باید مورد نظر قرار گیرد: الف: جنبه مادی و ظاهری کلی و به طور هنری است (کاغذ، جلد، آرایش، خط، تصویر) ب: رسم الخط نسخه ها
۶- نظری به تاریخچه فهرست نگاری عمومی
۷- فهرست نگاری گروهی
۸- فهرست مشترک
۹- عکس و فیلم: اهمیت مجموعه میکروفیلم های کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران بر این است که مقدار زیادی از آنها از نسخه های متعلق به مجموعه های خصوصی فیلم برداری شده است.
۱۰- فاکسیمیله نسخه های خطی
برخی از عناوین و مقالاتی که در این شماره به چشم می خورد عبارت است از:
حاشیه و حاشیه نویسی در نسخه های خطی (بر اساس متون کهن): قنبرعلی رودگر
گزارشی از شیوه ساخت و ترسیم جداول دوازده مرقع کتابخانه مجلس شورای اسلامی: یوشیفوسا سه کی
بررسی گرشاسب نامه مصور ۷۵۵ ق (موزه توپقاپوسرای، شماره ۶۷۴): محمود امیدسالار
تصوف یا حکمت؟ گزینش عنوان برای کتابی بی نام: نصرالله پورجوادی
بررسی و ارزیابی دستنویس شاهنامه فلورانس: جلال خالقی مطلق
نسخه های خطی مهندس جعفر شریف امامی: احمد مهدوی دامغانی
سه یادداشت بر سه نسخه خطی (از مجموعه کتابخانه ملی ایران): جلال الدین همایی
گزارشی در خصوص تأمین مخارج نخستین چاپ ناسخ التواریخ (نامه عباسقلی خان سپهر کاشانی به ناصرالدین شاه قاجار): سیدعلی آل داوود
یادداشت های ناصرالدین شاه قاجار بر نسخه شمس الحقایق: محمدحسن سمسار
آگاهی های نسخه شناسانه در شمسه صحاح جوهری مورخ ۸۹۳ ق: علی صفری آق قلعه
گفتنی است بر روی جلد جمله ای به خط استاد افشار ثبت گردیده که بدین قرار است: «خدا بخواهد که نامه بهارستان هم منتشر شود و دل بنده آرام گیرد».
مجله بین المللی مطالعات و تحقیقات نسخه های خطی نامه بهارستان؛ شماره پیاپی ۱۸-۱۹ (سال دوازدهم ۱۳۹۰)؛ تاریخ انتشار: تیرماه ۱۳۹۱؛ صاحب امتیاز: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ مدیر مسئول: رسول جعفریان؛ سردبیر: نادر مطلبی کاشانی؛ قطع رحلی؛ ۴۸۶+۱۴ صفحه؛ ۱۰۰۰۰ تومان

معرفی نشریه از زکیه بیات

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

کلید مقابل را فعال کنید

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612