میراث مکتوب – از روزگاران کهن آثار متعددی با عناوینی چون کتاب الاحجار، یا کتاب الخواص نوشته می‌شد که موضوع اغلب آنها خواص شگفت‌انگیز سنگ‌های مختلف بود. در برخی از این آثار چون کتاب آپولونیوس تیانایی (بلیناس حکیم) مباحثی نیز دربارۀ چگونگی تکوین معدنیات آمده که با علم المعادن مرتبط است. کتب احجار و خواص را نمی‌توان در شمار آثار مرتبط با علم المعادن یا جواهرنامه‌ها تقسیم‌بندی کرد اما بسیاری از جواهرنامه‌نگاران به این گونه آثار استناد کرده‌اند.
از میان این آثار می‌توان به آثاری منسوب به هرمس (مانند خواص الاحجار، منافع الاحجار و خواص الاشیاء، مصحف الاحجار و کتاب الجواهر که البته ممکن است برخی از آنها عناوین مختلف یک کتاب باشند)، سرالخلیقه و صنعه الطبیعه، نوشتۀ بلیناس یا آپولونیوس تیانایی، کتاب الاحجار یا نعت الاحجار منسوب به ارسطو، کتاب الاحجار و کتاب المعدن منسوب به جابربن حیان، و دو کتاب الجواهر و الاحجار و منافع الاحجار منسوب به عطارد بن محمد حاسب اشاره کرد.
ادامه این مقاله نوشته دکتر یونس کرامتی را اینجا [1] مشاهده کنید.