- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

فرهنگ داستان‌های عاشقانه در ادب فارسی

میراث مکتوب – فرهنگ داستان‌های عاشقانه در ادب فارسی حاوی ۱۳۸۹ داستان عاشقانه، اعم از نظم و نثر است که ذیل ۷۱۵ عنوان اصلی معرفی شده‌اند. از این تعداد ۹۲۶ داستان به نظم و ۴۳۷ داستان به نثر و ۲۶ داستان به نظم و نثر است.

محدودۀ زمانی این اثر از پیش از اسلام (دورۀ مادها) تا دورۀ معاصر را در بر می‌گیرد. ملاک انتخاب داستان‌ها عاشقانه بودن آن‌هاست. علاوه ‌بر این، داستان‌هایی در این فرهنگ آمده که مکتوب شده‌اند و روایات شفاهی و غیر مکتوب که اغلب در گویش‌های محلی و منطقه‌ای رایج است، ذکر نشده است.

تمامی مدخل‌ها و عنوان‌های اصلی و فرعی به‌صورت الفبایی تنظیم شده‌اند و در مواردی که یک داستان دارای دو یا چند نام است، معروف‌ترین نام به‌عنوان مدخل اصلی آمده است. همچنین به مشخصات نویسنده یا شاعر به‌اختصار اشاره‌ای شده و در برخی از موارد، نام شاعران یا نویسندگانی که اثر خود را به کسی اهدا کرده‌اند یا آن را به نام فردی سروده‌اند یا نوشته‌اند ذکر گشته و سعی شده است نظم و نثر بودن اثر نیز مشخص شود.

در کتاب حاضر، هنگامی که عاشقانه بودن یا نبودن اثری مسلّم نباشد، از واژۀ «ظاهراً» استفاده شده است. در آثار منظوم، وزن شعر و تعداد ابیات منظومه مشخص و تلاش شده بیت یا ابیاتِ آغاز و پایان منظومه‌ها نقل شود. در جایی که شاعر یا نویسنده‌ای بیش از یک داستان سروده یا نوشته باشد، در ذیل توضیحات مربوط به آن داستان، سایر آثار عاشقانۀ او نیز آمده و سعی شده است اصل و ریشۀ داستان‌ها نیز ذکر شود. در مواردی هم که از یک داستان بیش از یک نمونه وجود دارد، ترتیب تاریخی رعایت شده است و ابتدا قدیم‌ترین اثر و به ترتیب آثار بعدی معرفی شده‌اند تا خواننده با سیر تاریخی یک داستان نیز آشنا شود.

ازآنجاکه اغلب داستان‌ها به‌صورت نسخه‌های خطی‌ای هستند که در کتابخانه‌های مختلف نگهداری می‌شوند و هنوز به چاپ نرسیده‌اند، مشخصات نسخه یا نسخه‌های خطی مربوط و محل نگهداری هریک ذکر شده تا علاقه‌مندان به تصحیح نسخ با آن‌ها آشنا شوند. در ذیل هر مدخل، منبع یا منابع مربوط به آن مدخل به ترتیب الفبایی نوشته شده تا راه برای تحقیقات بیشتر هموار باشد.در پایان، فهرست منابع و مآخذ و مجلات و مقالات و وبگاه‌‌ها آمده است. این فرهنگ راهنمایی برای مطالعات بعدی داستان­های عاشقانه خواهد بود.

کتاب فرهنگ داستان‌های عاشقانه در ادب فارسی نوشتۀ دکتر علی‌اصغر باباصفری است که پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی آن را در ۶۶۶ صفحه و به بهای ۳۵۰۰۰۰ ریال منتشر کرده است.

منبع: فرهنگستان زبان و ادب فارسی

[1]
[2]