- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

«تقاسیم البلاد» نسخه خطی نویافته‌ای در موضوع نجوم

میراث مکتوب – از میان شاخه‌ها و موضوعات مختلف میراث ارزشمند اسلامی میراث به جاى مانده از این تمدن باشکوه در حوزه جغرافیا، به ویژه بخشی از آن که با نقشه‌نگارى اسلامى ارتباط دارد، توجه کم‌ترى را در میان پژوهشگران مسلمان به خود جلب کرده است. حال آن که شرق‌شناسان غربی بیش از یک صد و پنجاه سال است که به اهتمام خود، بررسى و پژوهش درباره دانش جغرافیاى مسلمانان و میراث نقشه‌نگارى آنان را آغاز کرده‌اند. گواه بر این ادعا، انتشار چاپ عکسى رنگى نسخه خطى نفیس کتاب الاقالیم اصطخرى (مورخ ۵۶۹ ق) توسط مولر در سال ۱۸۳۹ م و به دنبال آن کارهاى کنراد میلر در حوزه جغرافیا و نقشه‌نگارى اسلامى در آغاز سده بیستم میلادى است.
با این حال، ناگفته‌هاى این حوزه کم نیست و در لابه‌لاى نسخه‌هاى خطى مرتبط و یا حتی غیرمرتبط با موضوع جغرافیا و در جاهایى دور از انتظار، مى‌توان نقشه‌هاى جغرافیایی اسلامی را یافت که تا کنون از دید پژوهشگران پنهان مانده‌اند. از آن جمله می‌توان به نقشه ربع مسکون در صفحات ۳۵۸ پ ۳۵۹ ر از «سفینه تبریز» (نسخه خطى نسخه شماره ۱۴۵۹۰ کتابخانه مجلس شوراى اسلامى)، و نقشه جهان‌نماى نیمه افتاده‌اى در یک نسخه خطى و طالع‌بینی فارسی به شماره ۴۳۴ LJS در کتابخانه تقویم و طالع‌بینی فارسى، به شماره دانشگاه پنسیلوانیا اشاره کرد.

مقاله «تقاسیم البلاد» نسخه خطی نویافته‌ای در موضوع نجوم و نقشه‌های جغرافیایی» نوشته احمد خامه‌یار که در شماره ۱۸۲ کتاب ماه تاریخ و جغرافیا منتشر شده است بر روی گزینه دریافت فایل مطالعه کنید.

[1]
[2]