- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

تجلیل از 5 اثر میراث مکتوب در سی‌ونهمین جایزۀ کتاب سال

میراث مکتوب- کتاب‌های «طبائع الحیوان» و «منتهی الإدراک فی تقاسیم الأفلاک»، از جمله منشورات مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب، به عنوان برگزیدۀ سی‌و نهمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در زمینۀ تصحیح در بخش کلیات و تاریخ علم معرفی شدند. 

«منتهی الإدراک فی تقاسیم الأفلاک [1]: نخستین رسالۀ جامع در هیئت بطلمیوسی»، تألیف ابومحمد عبدالجبار خَرَقی است که با تصحیح، ترجمه و پژوهش حنیف قلندری زيرنظر حسین معصومی همدانی، در سال 1399 به عنوان  سیصد و سی و ششمین کتاب مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب و بیست ‌سومین عنوان از مجموعۀ علوم و فنون این مؤسسه منتشر شده است.

«منتهی الإدراک فی تقاسیم الأفلاک» نخستین نمونه از یک اثر جامع هیئت است. کتاب خرقی در سه مقاله تنظیم شده است و می‌توان ردّ پای نظام تقسیم فصول او را در آثار مشهورتر بعدی دید. ضمناً نویسندگان آثار بعدیِ هیئت حتماً در کتاب‌های خود به خرقی اشاره کرده‌اند.

«طبائع الحَیَوان [2]»، تألیف شرف‌الزمان ‌طاهر المروزی است و با تصحیح یوسف الهادی، پژوهشگر متون علمی و تاریخی اهل عراق، در سال گذشته از سوی این مؤسسه چاپ و منتشر شده است.

«طَبَائِعُ الحَیَوان» در دو مجلد و به زبان عربی منتشر شده است. مجلد اول شامل، مقدمۀ مصحح، مقدمۀ مؤلف و در ادامه دارای دو مقاله با عناوین «فی ذِکْر الانسان و أنواعِه و طبقاتِه مِن أعلی مراتبِه إلی أدنی منازِله» و «فی ذِکْر البهائم و الوحوش و السباع و ذرات القوائم الأربع» است. مقاله‌های سوم تا پنجم کتاب «طَبَائِعُ‌ الحَیَوان» در مجلد دوم این اثر گنجانده شده است. «فی الطُیور البریة و البحریّة»، «فی‌ الحشرات» و «فی الحیوانات البحریه» عناوین مقاله‌های سوم تا پنجم این اثر است. اختلاف «النسخ و تصحیح القراءات» و همچنین «الفهارس الفنیة» و نیز «المصادر و المراجع»، مطالب پایانی کتاب «طَبَائِعُ الحَیَوان» است.

سه اثر شایستۀ تقدیر

همچنین کتاب‌های «رسائل خواجو»، «فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه کنگره (آمریکا)» و «التشریح»، از دیگر آثار چاپ شده از سوی مؤسسۀ میراث مکتوب، به ترتیب در بخش متون قدیم، بخش تألیف در حوزه نسخ خطی و بخش کلیات و تاریخ علم شایسته تقدیر شناخته شدند.

«رسائل خواجو [3]» دربردارندۀ چهار رسالۀ شمع و شمشیر، سِراجیّه، شمس و سحاب و نمد و بوریا از خواجوی کرمانی است که با مقدمه، تصحیح و تعلیقات دکتر محمود عابدی و دکتر محمد شادروی‌منش، از سوی مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب به چاپ رسیده است.

«فهرست نسخه‌های خطّی فارسی کتابخانۀ کنگره (آمریکا) [4]» به کوشش علی صفری آق‌قلعه تدوین شده است. در این فهرست ۱۶۵ اثر معرفی شده که کهن‌ترین نسخۀ تاریخ‌دار آن دستنویسی از مثنوی معنوی مورخ ۸۴۵ ق و جدیدترین نسخه‌ها مربوط به سدۀ ۱۴ ق است. با وجود تعداد اندک نسخه‌های این مجموعه، اما آثار مهم، نسخه‌های کم‌یاب، منحصر بفرد و همچنین نسخه‌های نفیس و هنریِ آن، قابل توجه است.

«التشریح [5]» نیز با موضوع تشریح کالبد انسان، نوشتۀ عمادالدین محمود شیرازی، به کوشش محمدابراهیم ذاکر و با نظارت رضا ماستری فراهانی تصحیح شده و به عنوان سیصد و پنجاه‌ و ششمین اثر از مجموعه آثار موسسۀ پژوهشی میراث مکتوب در دو جلد منتشر شده است.

 

 

 

[6]
[7]