- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

سید فقها در آینه پژوهش

میراث مکتوب – شماره ۱۳۷ و ۱۳۸ دوماهنامه نقد کتاب، کتاب‌شناسی و اطلاع رسانی در حوزه فرهنگ اسلامی آینه پژوهش (آذر و اسفند ۱۳۹۱) منتشر شد.
سردبیر این نشریه در مطلبی با عنوان «یادی از سید فقیهان»، با این صفات از آیت‌الله العظمی سید محمدکاظم طباطبایی یزدی یاد می‌کند: فقیه ژرف‌اندیش، عالمی پاکیزه خوی، مجتهدی باریک نگر و استواراندیش، سیاستمداری معاد باور و دنیاگریز. و می نویسد: «در این سطور اندک که به یمن برگزاری کنگره‌ای در شناخت و شناساندن ابعاد وجودی آن عزیز، بر خامه می‌رود، بی‌گمان نمی‌توان آن فقیه سترگ را برنمود. ابعاد وجودی آن عالم عامل، حقاً و انصافاً بحری است که نگنجد اندر کوزه ای.
حدیث پس از قرآن، مهم ترین منبع برای شناخت اسلام و وضعیت دینی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در سه قرن نخست اسلامی محسوب می شود و نمی توان ارزش آن را در مقام منبعی تاریخی نادیده انگاشت. حدیث پژوهان غربی نیز احادیث را منبعی برای شناخت تاریخی از اسلام و بازسازی تاریخ اسلام از قبیل تاریخ وقایع، تاریخ تفسیر قرآن، تاریخ فقه، تاریخ کلام، تاریخ نهادهای دینی و … مورد مطالعه قرار داده اند. از سوی دیگر، مسئله اصلی، «ارزش تاریخی» داده های حدیثی مربوط به سده های نخست اسلامی است.
در مقاله ای که سیدعلی آقایی با عنوان «حدیث به مثابه داده تاریخی: مروری بر رهیافت‌های محققان غربی به مسئله وثاقت احادیث اسلامی»، که در این شماره آینۀ پژوهش به چاپ رسانیده، ابتدا مروری اجمالی بر مطالعات حدیثی غرب دارد. سپس معضل منابع اسلامی در تحقیقات غربی در زمینه تشخیص منابع مستند در مقابل منابع ادبی را مورد واکاوی قرار می دهد و در نهایت با بیان رهیافت های کنونی محققان غربی به منابع اسلامی، به نوشتار خود پایان می دهد. افزون بر این در بخش مقاله، دو مقاله دیگر با عناوین «کتاب نخواندن با وجدان آرام»، به قلم سیدحسن اسلامی اردکانی؛ و «مروری بر روش تحلیل محتوا»: آرزو رحیم سلمانی به چاپ رسیده است.
کتاب تحفه الفاطمیین فی احوال قم و القمیین یکی از مهم‌ترین منابع در قم‌پژوهی به شمار می‌رود. این کتاب، پژوهشی درباره تاریخ، جغرافیا، آثار و بناها، و رجال دین، علم و ادب قم است که آکنده از اطلاعات علمی و مبتنی بر تحقیقات کتابخانه‌ای و میدانی است و توسط بنیاد قم‌پژوهی منتشر شده است. صدیقه خوش نژادیان در مقاله‌ای به عنوان «گذری بر کتاب تحفه الفاطمیین فی احوال قم و القمیین»، به معرفی کتاب مذکور، زندگی نامه مؤلف و تألیفات وی پرداخته و در ادامه، محتوا و مندرجات کتاب را بررسی می‌نماید.
«مترجمان و آیات سوره حمد»: سیدمحمدرضا صفوی؛ «ذوق حکیم در ساحل خورشید»: رضا بابایی؛ و «پیر پرنیان اندیش»: مهدی فیروزیان؛ از دیگر عناوینی است که در شمارۀ اخیر این نشریه به چاپ رسیده است.
آینۀ پژوهش (آذر ـ اسفند ۱۳۹۱)؛ شماره ۱۳۷ و ۱۳۸؛ صاحب امتیاز: دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم؛ مدیر مسئول: محمدتقی سبحانی؛ ۱۸۰ صفحه؛ ۴۰۰۰۰ ریال.معرفی نشریه از زکیه بیات
[1]
[2]