میراث مکتوب – این پژوهش درآمدی است بر تاریخ تاریخ نویسی ایران به زبان فارسی از تکوین آن در دورۀ سامانیان تا تحول آن در دورۀ قاجار.
به عبارت دیگر مطالعه است مقدماتی دربارۀ جریان تاریخ نویسی و تکوین، تداوم و تحول شیوه های تاریخ نویسی و تاریخ نگری و اندیشۀ تاریخی تاریخ نویسان در ایران دورۀ اسلامی. آنچه در این کتاب آمده است آثار تاریخ نویسی ایرانی به فارسی است با یکی دو استثنا. آثار تاریخ نویسی از مهم ترین و اصیل ترین منابع تاریخی به شمار می روند. مطالعۀ آثار تاریخ نویسی منبع مهمی است برای دریافت روشنی از معرفت، تفکر و نگرش های سیاسی و اجتماعی هر عصر و زمانه ای. در این پژوهش با نقد و بررسی آثار برگزیده تاریخ نویسی هر عصر، تلاش شده است ضمن تعقیب و بررسی خط سیر تاریخ نویسی ایرانی در سبک، شیوه و محتوا، همچنین تأملات نظری تاریخ نویسان ایرانی دربارۀ تاریخ و تاریخ نویسی، سبک و شیوۀ تاریخ نویسی و نیز جایگاه آثار تاریخ نویسی در تاریخ تاریخ نویسی هر دوره و کلیت تاریخ تاریخ نگاری در ایران نشان داده شود.
شناخت تأملات نظری مورّخان درباره تاریخ، تاریخ‌نویسی و موضوع و چیستی آن و نیز سبک و شیوه تاریخ‌نویسی و تاریخ‌نگری جز با بررسی آثار تاریخ‌نویسی به دست نمی‌آید. بررسی آثار تاریخ‌نویسی ایرانی که در سه شکل تاریخ عمومی، تاریخ سلسله‌ای و تاریخ محلی به ظهور رسیده، علاوه بر این که خط سیر و روند تاریخ‌نویسی ایرانی و مؤلفه‌ها و ممیزات آن را نشان می‌دهد، منبع مهمی است برای شناخت اندیشه تاریخی و سیاسی هر عصر و زمانه‌ای. این کتاب با تأکید بر آثار مهم تاریخ‌نویسی هر دوره، کوششی است مقدماتی در تحلیل جریان تاریخ‌نویسی ایرانی به زبان فارسی از نقطه عزیمت آن با تاریخ‌نامه طبری ابوعلی بلعمی تا آیینه سکندری میرزا آقاخان کرمانی در آستانه مشروطیت.
این پژوهش در پنج فصل تدوین شده است . در فصل اول، تأملات و درنگ های نظری تاریخ نویسان ایرانی دربارۀ تاریخ و مفهوم، چیستی و موضوع آن با نگاهی به جایگاه تاریخ در طبقه بندی علوم در تمدن اسلامی و نیز مؤلفه ها و شاخص های تاریخ نویسی ایرانی بررسی شده است. در فصل دوم، تکوین تاریخ نویسی ایرانی به زبان فارسی و روند آن در دوران سامانیان، غزنویان و سلجوقیان با بررسی و تحلیل آثار برگزیده و مهم و تأثیرگذار هر دوره ، در زمینه و ساخت فکری و فرهنگی زمانه مورد توجه قرار گرفته است. فصل سوم بررسی جریان تاریخ نویسی ایرانی در دورۀ ایلخانان و تیموریان را با تحلیل آثار تاریخ نویسی مهم این دوبرهۀ مهم تاریخ ایران در برمی گیرد. فصل چهارم تاریخ نویسی ایرانی در عصر صفویان، افشاریان و زندیان تا تأسیس دولت قاجار را شامل می شود. در نهایت در فصل پنجم به بررسی و تحلیل جریان تاریخ نویسی ایرانی در دورۀ قاجار تا پایان دورۀ ناصری می پردازیم.
فهرست مطالب کتاب به شرح زیر است :
مقدمه
فصل اول: مورّخان ایرانی؛ تاریخ و تاریخ‌نویسی
فصل دوم: تکوین و تثبیت تاریخ‌نویسی ایرانی؛ از سامانیان تا تأسیس دولت ایلخانان
فصل سوم: تاریخ‌نویسی ایرانی از ایلخانان تا برآمدن صفویان
فصل چهارم: تاریخ‌نویسی ایرانی از برآمدن صفویان تا تأسیس دولت قاجار
فصل پنجم: تاریخ‌نویسی در دوره قاجار: تداوم و تحول
سخن پایانی
فهرست منابع
نمایه اشخاص
نمایه آثار
قدیمی قیداری، عباس، تاریخ نویسی در ایران : نقد و بررسی منابع برگزیده ( از ابوعلی بلعمی تا میرزا آقاخان کرمانی )، تهران، سمت،252 صفحه، بها: 110000 ریال، 1396.