میراث مکتوب – المآثر و الآثار، تاریخ دوران پادشاهی پنجاه ساله ناصرالدین شاه قاجار است. در باب دهم آن سرگذشت صدها نفر از علمای شیعه و ارباب فضل و هنر آن عصر آمده است
.
محمد حسن خان اعتماد السلطنه (م 18 شوال 1313)، یکی از معروفترین رجال علم ودانش عصر ناصرالدین شاه است. وی با کتابهای مشهورش خدمتی سترگ به تاریخ و جغرافی و رجال سرزمین ایران کرد. وی به تحقیق مباحث تاریخی و شناختن آثار قدیمی علاقه داشت. کتاب المآثر و الآثار از اوست که یکی از مهمترین کتابهای تاریخ دوران پادشاهی پنجاه ساله ناصرالدین شاه قاجار است.
این کتاب اطلاعات گرانبها و پرقیمتی را در دسترس ما قرار می دهد. باب دهم آن، تذکره ای از عالمان و فقیهان و شاعران و ادیبان و طبیبان و خطاطان و رجال علم و دانش ایران در آن زمان است و از همان وقت تألیف تاکنون تنها مصدر و منبع اطلاع از علمای عهد ناصرالدین شاه بوده است. این باب مرجع تراجم نگاران متأخّر قرار گرفته و از آن در کتابهای دیگر فراوان نقل شده است.
محمد حسن خان اعتماد السلطنه، علمای عهد ناصرالدین شاه قاجار (باب دهم المآثر و الآثار)، قم، مؤسسه کتاب شناسی شیعه، 1395.
منبع: کتابخانۀ تخصصی تاریخ ایران و اسلام