میراث مکتوب – «نگارگری» به مثابه قسمتی از هنر نقاشی ، جز جمال معبود نمی نگارد، چرا که از هزار نقش نقاشان، نقشی به دلپذیری «نگار» ش نمی یابد. «نگارگر» هنرمند سالکی است که در این مقام گام نهاده و وادی عشق و معرفت را تا سرحد فنا طی کرده و به حق ، بقا یافته است . «نگاره» تجلی گاه مشاهدات نگارگر مسلمان از عالم قدس است. «نگارخانه» مکانی است مقدس که در آن جلوه هایی از مشاهدات نگارگران ، که حاصل تجربۀ روحانی آنهاست ، ارائه می گردد.
در نگاهی هر چند سریع ، می توان فضای درون نگاره ها را در وجهی هماهنگ با واقعیت عالم دید که با روابطی معقول و باطنی مشهود، حکایت از عالم مشهود می کند. این خصیصه همه هنرهای اسلامی است که با ظاهر قانونمند، موجبات ادراک عامه را فراهم می کنند و باطن مشهود خود را نیز بر خواص اهل طریق آشکار می سازند.
نگارگری ،جلوه ای از حقایق مکنون قرآن کریم را در قالب اَشکال مثالی افشا می کند. با این افشاگری ، شکل ها، رنگ ها، تزئینات و سایر عناصر تشکیل دهندۀ یک نگاره، فضایی را به وجود می آورد که بیشترین مناسبت را با مضامین عرفانی و از سوی دیگر با مضامین حماسی برقرار می سازد. ظاهر نگارگری اغلب جلوه ای روایی دارد، باطن آن که سبب قوام این هنر می گردد، حکمت قرآنی است. نه تنها هر نگاره ، بلکه اجزای نگاره ها نیز بیانگر حقیقتی هستند که هنر اسلامی در جهت کشف حجاب از رخسار آن حقایق ظهور کرده است. گذشته از طرح و رنگ ،شیوه های بافت و تزیین و پرداخت در نگارگری نیز بسیار فاخر است. تحقیقات صورت گرفته برای نگارش این کتاب ، به منظور تامین مجموعه ای متنوع ،مباحث گوناگون را در زمینه نگارگری اسلامی ایران را شامل می شود. روش تحقیق دراین مجموعه به شیوه ی «تاویل نگاره ها» با رجوع به تعلیم حکمت انسی اسلام بر مبنای سیر از ظاهر به باطن ، استوار شده است .
فهرست
تاریخمندی ابزار و مواد هنری
تخلق به اخلاق هنرمندی
در صفت قلم
در صفت لوح
در صفت رنگ
ضمایم
یاسینی، سیده راضیه، انسان شناسی هنر نگارگری: آداب، ابزار و مواد، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، 150 صفحه، قطع: وزیری، 1394.
منبع: کتابخانۀ تخصصی تاریخ اسلام و ایران