میراث مکتوب – گرشاسپ نامه (گرشاسب نامه) سرودۀ علی بن احمد اسدی طوسی به کوشش محمود امیدسالار و نادر مطلبی کاشانی راهی بازار نشر شد.
این کتاب نسخه برگردان به قطع اصلی از روی نسخۀ مصور کتابت 755 هجری قمری، کتابخانۀ توپقاپوسرای استانبول به شمارۀ خزینۀ 674 به خط حسن بن الحاج رکن الدین درجم است.
در بخشی از پیشگفتار این کتاب به قلم دکتر محمود امیدسالار دربارۀ نسخه های تصحیح شده از گرشاسپ نامۀ اسدی طوسی آمده است: «گرشاسپ نامه داستانی است پهلوانی در باب ماجراهای گرشاسپ جد رستم که آن را اسدی طوسی، شاعر و لغوی قرن پنجم هجری به نام امیر ابودلف به نظم درآورده است. اولین تصحیح این کتاب را محقق فرانسوی کلمان هوار (1854 – 1926 م) بر اساس نسخۀ لندن (مورخ 800 ق) با ترجمه ای به نثر در سال 1926 م در پاریس منتشر کرد. اما تصحیح هوار کامل نبود و فقط 2543 بیت آغازین منظومه را شامل بود، زیرا هوار در همان سال درگذشت و کار تصحیح نیمه کاره ماند. سپس مرحوم حبیب یغمایی در سال 1317 (1938م) گرشاسپ نامه را مجدداً تصحیح کرد و برای این تصحیح نسخۀ مدرسۀ سپهسالار (مورخ 860 ق) را به عنوان نسخۀ اساس برگزید، اما در عین حال از چندین دستنویس دیگر نیز که شرح آنها را در مقدمۀ گرشاسپ نامۀ خود آورده است استفاده کرد. بعداً هانری ماسه ترجمۀ ناقص کلمان هوار را از روی متن مصحح یغمایی کامل کرد و این ترجمه در سال 1951 در پاریس منتشر گردید. به غیر از ترجمۀ فرانسوی منظومه، ترجمه هایی هم به زبان گجراتی در دست است که نام و نشان آنها را فرانسوا دوبلوا به دست داده است.»
در پیشگفتار این کتاب همچنین به موضوعاتی چون مشخصات نسخۀ گرشاسپ نامۀ موزۀ توپقاپوسرای، تعداد اوراق و صفحه آرایی، تصاویر، ترمیم نسخه و آسیب های آن، ورق شمارها و افتادگی و جابه جایی اوراق نسخه پرداخته شده است.
در این پیشگفتار دربارۀ برخی مشخصات نسخه آمده است:
از گرشاسپ نامه با احتساب بخش های از این منظومه که در بعضی دستنویس های شاهنامه با آن ادغام شده اند، نزدیک به چهل نسخۀ کامل و ناقص موجود است. اقدم اینها نسخۀ متعلق به موزۀ توپقاپوسرای در استانبول است که تاریخ کتابت آن سال 755 ق است. نسخۀ توپقاپوسرای 91 ورق دارد که هر ورق در چهار ستون و بیست و پنج سطر نوشته شده است. نسخۀ مجدول است و جدول دوخطه و سرخ رنگی دارد که در ورق های 50 پ، 65 و 74 ر ناقص کشیده شده، یعنی خطوط میان ستون های دوم و سوم در این اوراق نکشیده اند. متن گرشاسپ نامه در این نسخه به خط نسخ متوسط با قلم سیاه و عناوین سرخ کتابت شده است.
این دستنویس هفت مجلس تصویر دارد که از اینها پنج تصویر کامل و دو تصویر ناقص است. مینیاتورهای کامل بر اوراق 12ر، 15پ، 23ر، 27ر و 30ر قرار دارند. از دو تصویر ناقص که در اوراق 13پ و 20ر دیده می شوند، فقط تصویر پرچم ها و آنچه که خارج از جدول بر حواشی صفحه نقش شده باقی مانده است.
نکات دیگری که دربارۀ تصاویر این نسخه قابل ذکر است از این قرار است: در ورق 12ر تصویری هست که در آن صورت گرشاسپ با روپوش آهنی پوشیده شده است. این روپوش در تصویر به رنگ خردلی است و با رنگ پوست پهلوان که در دستانش در همین تصویر با رنگ صورتی نموده شده فرق می کند.
خصوصیات قابل توجه اوراق کتاب، عناوین و سرسخن ها، رسم الخط ، علائم تصحیح و مقابله، تشکیل و سه نقطۀ توجه از دیگر موضوعاتی است که دکتر محمود امیدسالار در نوشتار خود به آن اشاره کرده است.
علی بن احمد اسدی طوسی (465 ق)، گرشاسپ نامه، به کوشش محمود امیدسالار، نادر مطلبی کاشانی، تهران، سخن، 232 صفحه، شمارگان: 500 نسخه، قطع: رحلی سلطانی، بها: چهارمیلیون ریال، 1394.
معرفی کتاب از سیده معصومه کلانکی