- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

اهميت گويش ها و لهجه هاي محلي در تبيين و تصحيح متون عرفاني

میراث مکتوب – در متون عرفاني همچون ديگر متون، گاهي به عبارت يا كلمه اي بر مي خوريم كه با مراجعه به فرهنگ هاي لغت، امكان دريافت معناي مناسب براي آن وجود ندارد، همچنين گاهي مصححان متون عرفاني در خواندن متن و ارائه صورت مناسبي از يك واژه در مي مانند و تصحيح قياسي بر مبناي قواعد نحوي و بلاغي نيز راه به جايي نمي برد.

در اين مقاله، با توجه به خاستگاه اجتماعي عارفان و مخاطبان عمومي كتاب ها و مقالات عرفاني كوشيده ايم براي حل مشكلاتِ فهم و تصحيح متون عرفاني به زبان ها و گويش ها و آداب و رسوم محلي رجوع كنيم. بر مبناي اين روش، به تصحيح و تبيين چند واژه و اصطلاح در آثار عطار نيشابوري و مولوي بلخي همچنين در كتاب هايي چون كشف المحجوب، رونق المجالس، اسرار التوحيد و رساله سپهسالار پرداخته ايم.

در بخش اول مقاله، معاني و كاربردهاي كهن واژگان و تعابير «پندام» در رساله سپهسالار، «نفارد» در فيه مافيه، «كمال» در بيتي از الهي نامه و «جفت» در بيتي از مولوي تبيين شده است. در بخش دوم، اصالت ضبط هاي دستنويس هاي كهن مانند «سبر» در كشف المحجوب، «سبيج كوفته»، «جار كرد» و «تابداني» در منتخب رونق المجالس را تبيين كرده ايم. در بخش سوم، با توجه به اهميت اطلاعات گويشي در تصحيح قياسي به تصحيح عبارتي از اسرار التوحيد پرداخته ايم كه در هيچ يك از نسخه هاي موجود اين كتاب صورت مناسبي نداشته است.

متن کامل این مقاله نوشتۀ تيمور مالمير که در شمارۀ مجله پژوهش‌ هاي ادب عرفاني ( گوهر گويا ) سال هشتم، شماره 1 (پياپي 26)، بهار و تابستان 1393 منتشر شده است اینجا [1]بخوانید.

[2]
[3]