میراث مکتوب – چند سال پیش، نخستین مجموعۀ مقالات و نوشته‌های نگارنده تحت عنوان هفت اقلیم کتاب انتشار یافت.
[1]
آن کتاب حاوی حدود 105 مقاله و نوشته بود که اکثر آنها قبلاً در نشریات نامۀ فرهنگستان و نشر دانش به چاپ رسیده بود و سپس گردآوری و در چند بخش گوناگون تدوین یافت.
هفت شهر کتاب دومین مجموعه مقالات سید علی آل داود است که اخیراً از سوی انتشارات امیرکبیر راهی بازار نشر شده است.
این اثر بالغ بر 600 صفحه و شامل 6 بخش به شرح زیر است:
بخش اول: تحقیقات ادبی و متن‌شناسی حاوی 9 مقاله است و از جمله 2 مقالۀ آن در باب کتاب کم نظیر سفینه تبریز است.
بخش دوم: پژوهش‌هایی در مردم‌شناسی، تاریخ و حقوق ایران حاوی 8 مقاله و سه مقالۀ اساسی آن مربوط به مباحث حقوق ایران از عصر قاجار تا کنون است.
بخش سوم: تحقیقات مردم شناسی و تاریخی ناحیه خور بیابانک است شامل 11 مقاله و برخی مقالات راجع به واقعۀ نایب حسین کاشی در بیابانک است.
بخش چهارم: حقوق نشر، دو گزارش در باب سمینارهای علمی خارج کشور و چند مطلب درباب درگذشت دانشمندان معاصر است.
بخش پنجم: نقد و معرفی کتاب، کوتاه ترین بخش و مشتمل بر سه مقاله در نقد سه کتاب است.
بخش ششم: چند رساله و منظومه تاریخی و ادبی، حاوی 10 رساله و منظومه است و بیشتر آنها به عنوان ضمیمه مجلۀ فرهنگستان در سالهای اخیر به چاپ رسیده است.
سیدعلی آل داود، در پیشگفتار کتاب ضمن توضیحاتی دربارۀ اثر حاضر می گوید: «اینک دومین مجموعۀ مقالات من با حجم اندکی کمتر انتشار می یابد. مجلد نخست بیشتر مشتمل بر نوشته ها و پژوهش در نقد کتاب و یا معرفی نسخه های خطی بود، اما اثر حاضر به رغم حجم کمتر حاوی موضوعات متنوع تری است و به خصوص دربرگیرندۀ مقالاتی در حوزۀ مردم نگاری است. نویسنده البته دانش آموختۀ مردم شناسی و مردم نگاری نیست، اما به این مباحث علاقه‌مند است و همواره اهمیت آن را در می یابد و نوشته های مربوط به این قسمت صرفاً نشان دهندۀ علاقۀ زاید الوصف او به این گونه پژوهش هاست.
کوشیده‌ام در هر مقاله و نوشته، مطلب تازه‌ای عرضه شود. از بازگویی پژوهش‌های انجام شده و تکرار سخنان دیگران همواره پرهیز داشته ام. البته استناد به آثار دانشمندان و پژوهشگران برجستۀ معاصر را، برای روشن شدن زوایای تاریک برخی زمینه ها ضروری دانسته و نیز از این روش استقبال کرده ام.»
نویسندۀ این سطور، جز مقالات مندرج در این دو جلد، صدها مقاله برای دانشنامه ها از جمله دایرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامۀ ایران، دانشنامۀ ادب فارسی، دانشنامۀ جهان اسلام و چند دایرة المعارف دیگر نوشته، خصوصاً برای فرهنگ آثار ایرانی – اسلامی تاکنون نزدیک به سیصد مقاله تألیف کرده که قسمت عمدۀ آن ها در سه جلد این اثر به چاپ رسیده است.
دربارۀ مؤلف اثر
سيدعلي آل داود، در سال 1331 در خور بيابانک ـ شهري در حاشيۀ کوير مرکزي ايران ـ ديده به جهان گشود؛ تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در همان‌جا و سال آخر را در دبيرستان ادب اصفهان به انجام رساند و وارد دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران شد. وي پس از اتمام به تحصيل در رشتۀ جامعه‌شناسي پرداخت، اما آن را ناتمام رها کرد. آل داود در زمان تحصيل در دانشگاه تهران، چند سالي به کار در بنياد فرهنگ ايران پرداخت و پس از انقلاب از آغاز سال 1365 به عضويت هيئت علمي مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامي درآمد. از او تاكنون بيش از 32 جلد کتاب و ششصد مقاله به چاپ رسيده است كه از آن جمله مي‌توان به تاج القصص (2 مجلد)، اسناد و نامه‌هاي اميرکبير (2مجلد)، هفت اقليم کتاب، مجموعه آثار يغماي جندقي (2 مجلد) و مقالات متعدد در دائرة المعارف بزرگ اسلامي، دانشنامۀ جهان اسلام، مجلۀ نشر دانش و دانشنامۀ ايرانيکا اشاره کرد. …
آل داود: سیدعلی، هفت شهر کتاب (پنجاه گفتار در زمینۀ مردم‌شناسی، تاریخ و ادبیات)، تهران، امیرکبیر، 1393.