- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

سیری در زندگی و آثار ابوالحسن صبا

ميراث مكتوب – یادنامۀ استاد ابوالحسن صبا با عنوان اسطورۀ صبا به کوشش علی دهباشی از سوی انتشارات سخن به چاپ رسید.

در این یادنامه مقالاتی به قلم استادان صاحب نام موسیقی و ادبیات تألیف شده که عبارت است از:

سالشمار زندگی صبا/ مهناز عبداللهی

خاندان صبا در تاریخ

خاندان صبا/ دکتر محمدجعفر محجوب

ابوالحسن صبا که بود/ روح‌الله خالقی

خانه و خانواده صبا/ ابراهیم امیر مکری

اولین آشنایی من با صبا/ منتخب‌الملوک صبا

عاشق همیشه تنهاست/ گفت‌وگو با همسر استاد ابوالحسن صبا

زندگانی هنری صبا

ابوالحسن صبا/ شاهپور بهروزی

صبا که بود و چه کرد/ محمد مستشاری

شخصیت استاد صبا/ فریدون رهنما

خطوط مشخص و کلی از زندگی صبا/ دکتر منوچهر جهانبگلو

صبا/ مهدی ستایشگر

همراه با استاد ابوالحسن صبا/ دکتر گلشن ابراهیمی

بینا در علم نظر/ جلال ذوالفنون

رب‌النوع موسیقی/ ناصر خدایار

صبا نوآور و جستجوگر/ گفت‌وگو با استاد رحمت‌الله بدیعی

سرگشته دانایی/ عباس خسروی

صبا مجموعه‌ هنر بود! گفت‌وگو با ایران خالقی/ فرهاد فلکی

صبا متواضع و بی‌تکلیف بود/ گفت‌وگو با علی صبا

اولین بار در ۲۵ سالگی/ مجید رئوفی

اسطوره صبا/ کیوان ساکت

شیشه می در شب یلدا شکست/ نسرین مقدم

هنر و موسیقی صبا

صبا و آثار او/ حسینعلی ملاح

مردی یگانه در تاریخ موسیقی ایران/ ایران درودی

اصالت هنری صبا/ حسین دهلوی

بحثی درباره مقام «ملودی» ایران و صبا/ مهدی برکشلی

ردیف صبا و…/ محمدرضا درویشی

موسیقی ایرانی و ابوالحسن صبا/ علی تجویدی

تأثیری وزیری در صبا/ روح‌الله خالقی

با صبا چه کردیم؟ بعد از صبا چه خواهیم کرد؟/ سید علیرضا میرعلی‌نقی

نگاهی به زندگی، شیوه کار و آثار استاد ابوالحسن صبا/ دکتر ساسان سپنتا

اشاره‌ای به خصوصیات هنری صبا/ حسین ناصحی

مردی یگانه در موسیقی/ عطاءالله خرم

یادی از استادم صبا/ همایون خرم

مکتب صبا کلاس نبود بلکه مکتب عاشقی بود/ همایون خرم

اگر صبا نبود، موسیقی نبود! گفت‌وگو با فرامرز پایور/ جواد لشگری

اصالت صبا در تدریس/ فرامرز پایور

روش تدریس استاد صبا/ مهدی مفتاح

مردی که به تنهایی یک ارکستر بود/ ا. ح. سعیدی

صبا و موسیقی ایران/ دکتر محمود خوشنام

تجسم یگانگی در سخن و عمل/ بهمن بوستان

صبا، از دیدگاه تحقیق/ پرویز هنرجویی

دو زاویه قابل بررسی/ مهدی ستایشگر

صبا و ادامه‌دهندگان!/ منوچهر جهانبگلو

صبا چهره‌ای اصیل در تاریخ موسیقی ایران/ پرویز منصوری

نکته‌هایی از ویلن صبا/ علی تجویدی

سه‌تار صبا/ دکتر تقی تفضلی

صبا به روایت سه‌تارش/ فرشاد توکلی

صبا و سنتور/ حسین صبا

تحلیل تأثیر ابوالحسن صبا بر مکتب سنتور ایران/ مسیح افقه

تصنیف‌های صبا/ مجید درخشانی

تصنیف‌های نیما و کار با صبا/ گفت‌وگو با جواد بدیع‌زاده

استاد صبا و سرود قیام سی تیر/ سیروس طاهباز

زرده ملیجک و ابوالحسن صبا/ محمدرسول دریاگشت

صبا و آهنگهای محلی/ لطف‌الله مبشری

آواز دشتی/ بهمن هیربد

ترانه‌های کودکان به روایت خاندان صبا/ رضا مهدوی

سرگذشت ارکستر صبا/ حسین دهلوی

دردِ هنرمند/ علینقلی وزیری

یاد صبا در خاطراتی از او

خاطراتی از پدرم صبا/ ژاله صبا

صبا از دریچه خاطرات/ اسماعیل نواب صفا

یاد دوست/ تقی تفضلی

خاطره یک دیدار/ هرمز فرهت

شبی با صبا/ فرخ تمیمی

یادی از صبا/ محمدرضا لطفی

پنج خاطره و خاطرات دیگر!/ یوسف مستقیم

مرید و مراد و خاطراتی دیگر/ محمود ذوالفنون

شهریار و صبا/ تقی تفضلی

آشنایی من با صبا/ خاطره‌ای از استاد شهریار

یادداشتهایی درباره صبا

در رثای صبا

گفت سنا/ جلال همایی

صبا می‌میرد/ شهریار

در مرگ صبا/ رهی معیری

نوری ز خدا آمد و هم سوی خدا رفت/ محمود مستشاری

مقالات صبا

یادداشتهایی از صبا/ فریدون رهنما

هنر یا زندگی/ ابوالحسن صبا

ارزیابی شتابزده/ ابوالحسن صبا

نظر من درباره اجرای رنگهای ایرانی/ ابوالحسن صبا

خانه صبا

خانه صبا

موزه خانه صبا/ ناصر افتخاری

مروری بر آثار ضبط شده از استاد ابوالحسن صبا/ محمدرضا شرایلی

سرانجام زندگی صبا

آخرین ساعات عمر صبا چگونه سپری شد/ دکتر تقی تفضلی

کتابشناسی صبا

آثار منتشرشده از استاد ابوالحسن صبا

علي دهباشي در بخشي از اين يادنامه مي نويسد: «زنده‌یاد ابوالحسن صبا (۱۲۸۲ ـ ۱۳۳۶) عاشق بود و به گونه دیگری غیر از شیوه‌ای که ما هستیم زندگی می‌کرد. در این مکان و زمان قدم نمی‌زد. سالهاست که در دنیای موسیقی ما شخصیتی همچون او ظهور نکرده است. استاد صبا اولاً در موسیقی ایرانی مجتهدی تمام‌عیار بودند. عده این آدمها در تاریخ موسیقی یکصد سال اخیر به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد: آقای حسینقلی، میرزا عبدالله، درویش‌خان، ‌و تا حدی آقایان محجوبی و خالقی هم این کمال را داشتند. وقتی می‌گوییم مجتهد تمام‌عیار به این معناست که به قدری تسلط داشتند و به قدری ادراک عمیق و وسیع داشتند از موسیقی که در ترکیب دستگاه‌ها و آوازها دست ببرند. به عبارت دیگر استنباط کنند مسائل موسیقی را و اسیر دست دگمهای ردیف و دستگاه نبودند.

جنبه‌ دیگر کار استاد صبا دوران مدرسه‌ موسیقی ایشان بود. بر خلاف تصور بسیاری، هنر اصلی این هنرمند نوازندگی ویلن و یا سه‌تار بود که صاحبان فن معتقدند ویلن صبا از سال ۱۳۱۰ به بعد که مدرسه‌اش را تأسیس کرد دیگر پیشرفتی نکرد. چون وقت برای تمرین نداشت و آنهایی که نوازنده‌اند می‌دانند که اگر یک روز تمرین نکنید، دو هفته عقب می‌افتید. البته ایشان نوازنده فوق‌العاده ماهری بودند و صاحب سبک. و واقعاً صدای ساز ایشان سحرآمیز بود. ولی کار ایشان در مدرسه چیز دیگری بود. ایشان نسلی را پرورید که نگاهی دیگر به موسیقی ایرانی داشت. امکانات بی‌پایانی را در موسیقی به ما نشان دادند. اگر به صدها ترانه‌ای که شاگردان صبا ساخته‌اند توجه کنید، عمق زحمات استاد صبا را می‌شود درک کرد.

اين كتاب به بهاي 450هزار ریال منتشر شده است.

دهباشی: علی، اسطورۀ صبا (سیری در زندگی و آثار ابوالحسن صبا)» ، تهران، سخن، 668 صفحه، 1393.

[1]
[2]