- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

انتشار تصحیح تحفة المسافرین

ميراث مكتوب – تحفة المسافرین اثر حکیم مرحوم میرزا حسن بن عبدالرزاق لاهیجی گیلانی می‌باشد که براساس نسخه کتابخانه مرکز احیاءالتراث الاسلامی تصحیح شده است.

حکیم مرحوم میرزا حسن بن عبد الرزاق بن علی بن حسین لاهیجی گیلانی قمی، مؤلف کتاب (تحفة المسافرین) است. میرزا حسن فرزند مرحوم عبد الرزاق بن علی بن حسین لاهیجی، مشهور به فیاض است، وی در لاهیجان از خطه گیلان به دنیا آمد و در شهر مقدس قم اقامت گزیده، در همین شهر نیز وفات یافت.

مولا عبدالرزاق از شاگردان مبرز حکیم مشهور صدر المتألهین شیرازی بوده است که در نهایت داماد وی نیز می شود.

تحفة المسافرین که گاهی از آن به «تحفة المسافر» نیز یاد می شود، از آثار متعدد میرزا حسن لاهیجی است. بسیاری از نویسندگان گفته اند: این کتاب گزیده ای از کتاب «جمال الصالحین» مؤلف می باشد، در صورتی که چنین نیست، کتاب «جمال الصالحین» دارای 12 باب در آداب و اخلاق و سنن است.

باب دهم این کتاب «در آداب سفر و احکام متعلق به آن» است که فقط هشت برگه، و در حدود 15 صفحه از آن را به خود اختصاص داده است و نسبت به تحفة المسافرین بسیار مختصرتر و خلاصه تر می باشد؛ لذا مرحوم مؤلف در کتاب «تحفه المسافرین» مطالب و آیات و روایات و موضوعات بیشتری را آورده و به تفصیل به بیان آن پرداخته است. مرحوم مؤلف این کتاب را در سال 1079 هجری قمری تألیف کرده است.

مرحوم مولف همانند سایر دانشمندان عصر صفوی، به زبان و ادبیات فارسی توجه ویژه‌ای داشته، آثار و نوشته‌هایش را بیشتر به زبان فارسی تألیف کرده است. نوشته‌های وی بسیار روان و شیوا به رشته تحریر درآمده‌اند. وی به گونه ای می‌نوشته که برای عموم مردم قابل فهم باشد؛ لذا از آوردن اصطلاحات و عبارات مغلق و نیز واژه‌های نامأنوس، خودداری کرده است.

کتاب تحفة المسافرین دربردارنده 10 فصل است:

ساعت برای مسافر

در تحصیل رفیق و تهیه اسباب و اعانت مسافر

در افتتاح سفر به تصدق و تحنک و حمل عصا

در وداع عیال و آداب بیرون رفتن از خانه

در وداع احباب و مفارقت اصحاب

در آداب راه رفتن و در بعضی امور متعلق به مراکب

در آداب متعلق به خانه

در آداب سفر دریا

در مکارم اخلاق و آداب رفاقت در سفر

در رجوع از سفر و از جمله ادعیه قدسیه

نسخه‌های تحفه‌المسافرین:
•نسخه کتابخانه مرکز احیاءالتراث الاسلامی به شماره 2/4275 و به نام تحفه المسافرین که همین نسخه اساس قرار گرفته است. کاتب این نسخه اکبر فرزند مرحوم میرزا مراد محمد جعفر بیدگلی و تاریخ کتابت آن 16 ماه مبارک رمضان 1094 هجری قمری است.

•نسخه کتابخانه حضرت آیت الله العظمی بروجردی در مسجد اعظم قم به شماره 2754 به نام تحفه المسافر و کاتب آن علی قلی زنگنه است.

•نسخه آستان قدس رضوی به شماره 1657 که توسط مقام معظم رهبری «حفظه‌الله» اهدا شده است.

•نسخه شماره 1 کتابخانه حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی به شماره 7505 که برخی از صفحات آن جابجا و مقدم و موخر شده است.

•نسخه شماره 2 کتابخانه حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی به شماره 6177.

تحفة المسافرین نوشته میرزا حسن لاهیجی با تحقیق، تصحیح و ترجمه احمد سعیدی برای مؤسسه فرهنگی هنری طلاب سروقامت تعالی از سوی نشر نگاه تعالی در قم در سال 1392 در 187 صفحه منتشر شده است.

منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی [1]

[2]
[3]