کتاب مقالات شمس، کتابی است عمیق و روشنگر در زندگی و فلسفه خسرو اعظم، وارث انبیا، خداوند خداوندگاران اسرار شمس تبریزی، استاد شاعر نامدار و صوفی بزرگ، جلال‌الدین بلخی. کتاب مقالات زندگی‌نامه و آموزه‌های معنوی و تاملات او را در هم می‌آمیزد که در آنها شمس طیف وسیعی از موضوعات عرفانی، رابطه با مولانا، دیدگاه‌های عرفانی و تاملات در فلسفه را مورد بحث قرار داده است.
شمس هنجارهای اجتماعی را به چالش کشیده و بر تجربه مستقیم تعامل و ارتباط با محبوب تاکید می‌کرده است. شمس از دانشمندانی انتقاد می‌کرد که بیشتر بر دانش حصولی متمرکز هستند تا عمل معنوی. آموزه‌های شمس تبریزی بر عشق، توحید الهی و ضرورت فدای نفس برای اتصال با حق تاکید دارد و عقایدش حتی برای برخی صوفیان گاهی تحریک‌آمیز بوده است؛ تاثیرش بر مولانا تنها معنوی نبود بلکه فکری بود و به تغییر مسیر از فعالیت علمی به عشق الهی و عرفان و تصوف کمک کرد.
در حالیکه جزییات تاریخی زندگی و ناپدیدشدن شمس مبهم است تاثیرش بر مولانا غیر قابل انکار است. شمس نماد معشوق الهی می‌شود و الهه‌ای که بود و نبودش باعث سرازیرشدن عشق در عمیق‌ترین آثار مولانا می‌شود.
موضوعات کلیدی کتاب «مقالات شمس» درباره مسائل مهم عرفان و تصوف است. عشق عرفانی یک مضمون اصلی است. مفهوم عشق الهی به عنوان راهی به سوی اشراق است که شمس آن را نمایندگی می‌کند و آن را به مولانا القا می‌کند. مقالات شمس تصویری صمیمی از شمس ارائه می‌کند که عمق خرد معنوی و تاثیر عمیق وی بر مولانا را آشکار می‌کند و از طریق شمس ما را با بطن عرفان و تصوف اسلامی آشنا می‌کند؛ جایی که انسانیت، عشق و فتوت از راه‌های وصل الهی است.
تعالیم شمس قصه زندگی امروز و راهی به روشنایی از دنیای تاریک امروز و دوای دردهای معنوی جهان امروز و زندگی امروز است.
[1]
سید سلمان صفوی، استاد فلسفه اسلامی و رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن
منبع: ایبنا