میراث مکتوب- اول شهریور مصادف با زادروز حکیم و طبیب برجسته فرهنگ و تمدن ایرانی، ابوعلیسیناست. به همین مناسب از تنیچند از محققان برجسته دعوت کردیم تا با سخنان علمی خود به بُعد پزشکی شخصیت او بپردازند. اخیراً به لطف دکتر نمازی رسالهای از زندهیاد قاسم غنی به دست رسید که با نقل عبارتی از آن، خبر برگزاری نشست پژوهشی ابنسینا و دانش پزشکی را به اطلاع علاقهمندان میرسانیم.
ابنسینا بالیده در گسترۀ فرهنگ ایرانی است، چه بخواهند به لحاظ نوشتههای عربیش او را عرب بدانند و چه بخاطر زادهشدن در افشنۀ بخارا او را ازبک و ترک معرفی کنند، اما او دانشنامه علائی را به فارسی نگاشت و در همدان درگذشت. او یک دانشمند ایرانی است، اما دانش و اندیشۀ او متعلق به بشریت است. قاسم غنی مینویسد:
“…در قرن پانزدهم میلادی شرح بزرگی بر قانون نوشتند که هر چه از نظری و عملی در طب سراغ داشتند در آنجا گرد آوردند.
در اینجا بیمناسبت نیست متعرض این نکته بشویم که نویسندگان اروپایی از قرون وسطی یعنی از ابتدای آشنایی آنها با علوم و معارف مسلمین تا به امروز هر وقت ذکری از طب و طبابت ابوعلى سينا و على بن عباس مجوسی و محمد بن زکریای رازی نمودهاند طب آنها را بهغلط «طب عرب» نامیده و حتی گاهی خود آنها را هم «طبيب عرب» گفتهاند. در صورتیکه حقاً و انصافاً باید طب آنها را «طب ایرانی» نامید، زیرا همه اساتید این طب ایرانی مسلم هستند، ولی چون زبان علمی زمان آنها مخصوصاً زبان تصنیفات علمی زبان عرب بوده کتب خود را بهزبان عربی نوشتهاند، همانطور که زبان علمی اروپا در ادوار گذشته زبان لاتین بوده و علما مصنفات خود را بزبان لاتین مینوشتهاند.
علت این همه اشتهار قانون چه بوده است؟ فقط حسن ترتیب و مبنای علمی آن بوده است. پرفسور ادوارد برون میگوید: «قانون بواسطه شكل دائرة المعارفی که دارد و بواسطه نظم و ترتیب منطقی و طرز بحث مجتهدانهاش اهمیت یافته و کتب رازی و علی بن عباس المجوسی را با همه فضیلت آنها پس زده است».
قاسم غنی
عضو فرهنگستان ایران، ۱۳۱۵ خورشیدی.