میراث مکتوب- سفرنامه یکی از انواع ادبی است که در عرصه ادبیات فارسی، نمونه‌هایی را در حوزه نثر و نظم شامل می‌شود و علاوه بر اهمیتی که در شناخت ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جوامع دارد یک اثر ادبی نیز به شمار می‌رود.
پس از نگارش نخستین نمونه سفرنامه فارسی به قلم ناصرخسرو، به دلیل عوامل مختلفی، پرداختن به این نوع ادبی تا دوره صفویه رونق چندانی نداشته و این امر در دوران قاجار، اهمیت بیشتری یافت تا جایی که افراد مختلفی از اقشار جامعه و به‌ویژه رجال سیاسی و برخی از شاهان قاجار به نوشتن سفرنامه رغبت نشان دادند.
سفرنامه‌های دوره قاجار علاوه بر تأثیری که در رشد و تقویت افکار تجددطلبانه داشتند یکی از عوامل اصلی تحول نثر متکلّف فارسی دوره‌های قبل، به سمت ساده نویسی دوره‌های بعد بوده‌اند.
کتاب «تحلیل ادبی و اجتماعی سفرنامه‌های عصر قاجار» با توجه به خلاء پژوهشی محسوس در این حوزه نوشته شده و نویسندۀ آن، جاوید اصغرپور غفاری، تلاش کرده تا سفرنامه‌هایی را که سیاحان ایرانی در دوره قاجار از مشاهدات‌شان به سرزمین‌های اروپایی نوشته‌اند، از نظر ادبی و اجتماعی بررسی کند.
برای رسیدن به این هدف، پس از ارائه کلیاتی در خصوص تعریف سفرنامه و سیر سفرنامه‌نویسی در ایران، ابتدا به معرفی نویسندگان سفرنامه‌های دوره قاجار پرداخته و سپس وارد مبحث اصلی یعنی بررسی و تحلیل سفرنامه‌های دوره قاجار از بعد ادبی و اجتماعی شده است. در بخش تحلیل ادبی به میزان بهره‌گیری آثار از صنایع بدیعی و انواع صور خیال و در بخش تحلیل اجتماعی به مسائل مهم اجتماعی که توجه نویسندگان سفرنامه‌ها را به خود جلب کرده‌است پرداخته شده است.
این کتاب در ۳۴۵ صفحه و با قیمت ۳۲۰ هزارتومان توسط انتشارات استاد شهریار روانه بازار شده است.
[1]
منبع: ایبنا