- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی منتشر شد

میراث مکتوب – کتاب رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی به کوشش محمد باقری از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب منتشر شد.

کوشیار گیلانی ریاضیدان و منجم برجستۀ ایرانی در قرن چهارم هجری رساله‌ای دربارۀ اسطرلاب نوشته است. اسطرلاب یکی از رایج‌ترین ابزارهای نجومی دورۀ اسلامی بود که برای تعیین ساعت، یافتن موقعیت جرمهای آسمانی، تعیین اوقات شرعی، پیدا کردن جهت قبله و همچنین برای کارهای مربوط به نقشه‌برداری به کار می‌رفت. کوشیار رسالۀ اسطرلاب خود را به عربی نگاشته است.
متن اصلی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی تاکنون منتشر نشده است. برگزاری همایش «میراث علمی کوشیار گیلانی» در هزار و پنجاهمین سالگرد تولد کوشیار گیلانی فرصت مناسبی بود تا این متن ارزشمند علمی نیز منتشر شود. از متن عربی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی نسخه های پرشماری در کتابخانه های ایران و کشورهای دیگر به جا مانده است.

ظاهراً یک نسخه از خلاصه ای که علی بن عبدالله موصلی از رسالۀ اسطرلاب کوشیار فراهم کرده در کتابخانه موزۀ ملی بغداد موجود بوده که هنوز دسترسی به آن مقدور نشده است.

تاکنون تنها یک نسخه از ترجمۀ فارسی کهن رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی شناخته شده است که به شمارۀ ۳۸۹۴/ ۱ شامل ۳۶ برگ در کتابخانۀ مؤسسۀ خاورشناسی ابوریحان بیرونی» در تاشکند (جمهوری ازبکستان) نگهداری می شود. تصحیحی از این ترجمۀ فارسی با استفاده از نسخه های عربی موجود در ایران، ترکیه و هند قبلا منتشر شده است.

شادروان خورشید ف. عبدالله‌زاده (درگذشتۀ دی ۱۳۹۱ ه.ش) استاد دانشگاه دولتی باباجان غفورف خجند در کتابی که در سال ۱۹۹۰ میلادی با عنوان کوشیار جیلی به زبان روسی در شهر دوشنبۀ تاجیکستان منتشر کرد محتویات رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی را بر اساس همین ترجمۀ کهن فارسی (نسخۀ تاشکند) آورده است. ترجمۀ فارسی کتاب خورشید عبدالله‌زاده در سال ۱۳۸۸ ه. ش به ترجمۀ شادروان پرویز شهریاری در تهران منتشر شد.

کتاب حاضر شامل تصویر نسخۀ خطی ترجمۀ فارسی کهنی از این رساله، تصحیح متن ترجمۀ فارسی، تصحیحی از متن اصلی رساله و ترجمۀ ژاپنی آن است.

ترجمۀ فارسی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی تصحیح ترجمۀ فارسی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی، تصحیح متن عربی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی و ترجمۀ ژاپنی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی عناوین فصل‌های این کتاب است.

رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی تالیف دکتر محمد باقری در شمارگان ۵۰۰ نسخه، بهای ۱۲۰۰۰۰ ریال همزمان با برگزاری همایش میراث علمی کوشیار گیلانی از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب منتشر شده است.

[1]
[2]