میراث مکتوب- هفتمین شماره فصلنامه «سمرقند» با عنوان ویژه‌نامه «رودکی و تاریخ و فرهنگ تاجیکستان» منتشر شد. این شماره، سومین مجموعه در حوزه فرهنگی زبان فارسی است که پس از ویژه‌نامه‌های «تاریخ و فرهنگ بخارا» و «سمرقند» عرضه شده است.
بخش عمده مقالات این شماره توسط نویسندگان برجسته از تاجیکستان، بخارا و سمرقند نگاشته شده و ویراستاری و نویسه‌گردانی آن‌ها توسط محسن فرح انجام گرفته است. محور اصلی ویژه‌نامه، بررسی زندگی و آثار ابوعبدالله جعفر بن محمد رودکی، شاعر برجسته پارسی‌گوی قرن سوم و چهارم هجری (۸۶۵-۸۷۵ میلادی)، است که در ناحیه رودک سمرقند زاده شد. رودکی در دوره سامانیان، که به دلیل حمایت پادشاهان این سلسله از شاعران و دانشمندان، به‌عنوان عصر طلایی زبان فارسی شناخته می‌شود، فعالیت داشت. بخارا در زمان امیر اسماعیل سامانی به مرکز علمی و ادبی مهمی تبدیل شده بود که بستری برای شکوفایی شاعرانی چون رودکی فراهم کرد.
بر اساس گزارش عوفی در لباب‌الالباب، رودکی از کودکی استعداد درخشانی داشت؛ در هشت‌سالگی قرآن را حفظ کرد، قرائت آموخت و شعر گفتن را آغاز نمود. صدای دلنشین و آواز خوش او نیز به تأثیرگذاری‌اش افزود. اشعار رودکی، که در سی‌وپنج وزن متنوع سروده شده‌اند، از سادگی و خردگرایی برخوردارند و مضامینی چون دانش‌دوستی، طبیعت‌گرایی و بی‌اعتباری جهان را در بر می‌گیرند. به اعتقاد دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، رودکی نماینده تمام‌عیار سبک شاعری قرن چهارم است که تصاویر شعری‌اش، به‌ویژه در توصیف طبیعت، زنده و پویا هستند.
درباره حجم آثار رودکی، رشیدی سمرقندی از مجموعه‌ای عظیم با حدود یک میلیون و سیصد هزار بیت یاد کرده، اما متأسفانه تنها بخش اندکی از این گنجینه تا امروز باقی مانده است. این شماره از مجله بخارا با رویکردی علمی و دقیق، به تحلیل ابعاد مختلف زندگی، شعر و تأثیر فرهنگی رودکی در بستر تاریخ و فرهنگ تاجیکستان می‌پردازد و منبعی ارزشمند برای پژوهشگران ادبیات پارسی و علاقه‌مندان به تاریخ سامانیان است.
این شماره با مشارکت نویسندگان برجسته‌ای از جمله محمدرضا شفیعی کدکنی، طالب آذرخش، شریف مراد اسرافیل‌نیا، اعلاخان افصح‌زاده، حسن انوری، اکبر ایرانی، حبیب برجیان، مسعود حسینی‌پور، فرزانه خجندی، بهاءالدین خرمشاهی، اصغر دادبه، بهادر رحمان‌اف، نظام‌الدین زاهدی، عبدالنبی ستارزاده، صدری سعدی، برهان سلمان، سیدمهدی سیدی، افشین شاهرودی، شاه‌منصور شاه‌میرزا، عمر صفر، عدالت عابدینی، مسعود عرفانیان، محمود فتوحی، محسن فرح‌بر، دلشاد فرهادزاده، بهروز محمودی بختیاری، سیف‌الله ملاجان، انظورت ملک‌زاد، مطلوبه میرزایونس، عادل ناظر، عبدالخالق نبوی، نورعلی نورزاده، رستم وهاب‌زاده، رسول عادی‌زاده و محمدجعفر یاحقی تدوین شده است.
از مقالات شاخص این شماره می‌توان به «صور خیال در شعر رودکی» نوشته محمدرضا شفیعی کدکنی، «ای آنکه غمگنی و سزاواری» از علی دهباشی، «رودکی، شاعر روشن‌بین» نوشته عبدالحسین زرین‌کوب و «رودکی، استاد شاعران قرن چهارم» از سعید نفیسی اشاره کرد که به بررسی جنبه‌های مختلف زندگی، شعر و تأثیر فرهنگی رودکی پرداخته‌اند.
هفتمین شماره فصلنامه سمرقند، با عنوان ویژه‌نامه «رودکی و تاریخ و فرهنگ تاجیکستان»، در ۶۷۲ صفحه و با قیمت ۵۵۰ هزار تومان، منتشر شده و در کتاب‌فروشی‌ها و دکه‌های روزنامه‌فروشی در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.
[1]
منبع: ایبنا