میراث مکتوب- نشست تخصصی نمایش، به همت معاونت پژوهشی دانشگاه بین‌المللی سوره با همکاری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، در چهارمین دوره بزرگداشت ملی و بین‌المللی حکیم نظامی شاعر بزرگ قرن ششم هجری، دوشنبه ۲۰ اسفندماه ۱۴۰۳ در دانشگاه سوره برگزار شد.
در این نشست، استادان: اکرم قاسم‌پور با موضوع «نقش زنان خردمند در ایجاد ساختارهای دیالوژیک در آثار نظامی»، فرزاد معافی با موضوع «تحلیل چگونگی استفاده از مفهوم تفارق احباب در ساختار دراماتیک و سیر تطور روایت در منظومه خسرو و شیرین» و امیررضا نوری‌پرتو با موضوع «خوانش اسطوره‌ای داستان اسکندر در اسکندرنامه نظامی بر پایه الگوی سفر قهرمان کریستوفر ووگلر» به سخنرانی پرداختند.
نظامی و دیالوگ؛ زبان گفت‌وگو در دل منظومه‌ها
اکرم قاسم‌پور در سخنان خود نظامی را شاعری دانست که به دلیل آشنایی با آثار پیشینیان و تأثیر از فلسفه یونانی، مفهوم دیالوگ را به بهترین شکل در منظومه‌های خود نمایان کرده است؛ امری که برای اهالی هنرهای نمایشی بسیار قابل توجه است.
وی تأکید کرد: دیالوگ در پی دستیابی به مفاهمه و روشنگری است و هر گفت‌وگویی را نمی‌توان دیالوژیک دانست. ارتباطات دیالوژیک، چ در سطح فردی و اجتماعی، موجب کاهش آشفتگی و تقویت صلح می‌شود.
او با اشاره به هفت‌پیکر نظامی گفت: نظامی در این اثر، زندگی بهرام را از خلال هفت داستان روایت می‌کند؛ سفری ذهنی که در آن، بهرام از یک جنگ‌آور به انسانی خردمند تبدیل می‌شود. این تحول، حاصل تعامل دیالوژیک او با زنان دانا در داستان است.
درام در آثار نظامی؛ پیوندی میان عشق و تضاد
فرزاد معافی نیز در این نشست به جایگاه نظامی در تاریخ ادبیات داستانی اشاره و تأکید کرد: شاعران بزرگ و کوچک پس از نظامی، به تأسی یا تقلید از وی، مضامین داستانی و شعری‌اش را تکرار کرده‌اند؛ که این نشانه‌ای از قدرت فکری و هنری اوست.
وی در ادامه، دو مفهوم کلیدی درام را در آثار نظامی بررسی کرد: تفارق احباب؛جدایی کسانی که یکدیگر را دوست دارند وجمع ضدین؛ همزیستی تضادهای فکری در کنار یکدیگر.
به گفته معافی، این مفاهیم، بنیان‌های اصلی درام هستند و در منظومه‌هایی مانند خسرو و شیرین، نظامی از این عناصر برای خلق ساختاری پویا و دراماتیک استفاده کرده است.
اسکندرنامه؛ اسطوره‌ای درمسیرقهرمان‌پروری
امیررضا نوری‌پرتو نیز با رویکردی اسطوره‌ای به سراغ اسکندرنامه نظامی رفت و با تکیه برنظریه سفر قهرمان کریستوفر ووگلر، خوانشی جدید از این اثر ارائه کرد.
او نشان داد که چگونه اسکندرنامه، روایت‌گر سفری درونی و بیرونی است که قهرمان در آن از مراحل مختلف تحول عبور می‌کند و در نهایت، به معرفتی نو دست می‌یابد.
منبع: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی