میراث مکتوب- صد و هفتاد و هشتمین نشست مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب با همکاری مرکز فرهنگی سفارت هند، با موضوع رونمایی و معرفی «مثنوی منّ و سلوی» روز چهارشنبه ۲۳ آبان‌ماه برگزار می‌شود.
احمد خاتمی، محمد صدر، آذرمیدخت صفوی (هند، دانشگاه علیگر) به صورت برخط، حسن عباس (هند، دانشگاه بنارس) به صورت برخط، عبدالرضا موسوی طبری و مجید محسنی وادقانی (مصحح اثر) سخنرانان این مراسم هستند.
در معرفی کتاب «مثنوی منّ و سلوی» سرودۀ میرزامحمد نورالدین نعمت‌خان مشهور به عالی شیرازی (سدۀ یازده و دوازده) که به تصحیح مجید محسنی وادقانی در میراث مکتوب منتشر شده می‌خوانیم: نعمت‌خان عالی شیرازی، نویسنده، شاعر و طبیب شیعی ایرانی در هند زاده شد. وی منشی دربار شاه‌جهان و اورنگ‌زیب و بهادرشاه و از مقربین پادشاهان مقتدر گورکانی بود.
عالی شیرازی آثار متعددی از نظم و نثر از خود برجای نهاده است که «منّ و سلوی» یا سخن عالی یکی از آنهاست.
این اثر در قالب مثنوی و به تقلید از مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین در حدود ۴۲۵۰ بیت سروده شده است. آنچه مثنوی سخن عالی را از دیگر گونه‌های ادبی مشابه ممتاز می‌سازد، طرح مباحث و بسامد کاربرد واژگان و اصطلاحات طب سنتی رایج در عصر اوست. این موضوع احتمالاً به دلیل این بوده که پدر و عمو و عموزادگان از پزشکان مشهور شیراز بوده که به هند مهاجرت و در دربار تقرب جسته‌اند و این حرفه به او نیز منتقل شده است و البته عالی در کنار کار طبابت شعر هم می‌گفته و به همین سبب حکیم تخلص می‌کرده است. او شاگرد ملاشفیعای یزدی بود که او را ارسطوی زمان خطاب می‌کند و با مشورت ملاشفیعا به دلیل نارضایتی از شغل طبابت و علاقه به شاعری تخلص «عالی» را برمی‌گزیند. او در اغلب جنگ‌ها حضور و به وقایع‌نگاری مأمور بوده است. عالی در این کتاب نثری شیوا و منشیانه دارد و در جایی از اینکه وقتش به جای خلق آثار فاخر به قتال و قلعه‌گیری و دود و باروت و… گذشته گلایه می‌کند: «همچون سلمان ساوجی وقت خیال سخن در خم روغن نفط به سر برده، زره پوشیده و کمر بسته، نیِ تیر و قلم نایب مناب یگدیگر می‌شدند و …»
عالی شیرازی در چند جا محبت خود به خاندان پیامبر اعظم (ص) را ابراز می‌دارد و به مناسبتی حدیث ثقلین را به نظم شرح می‌دهد:
«مصطفی فرمود با امت خطاب / عترت خود می‌گذارم با کتاب»
با این‌حال به عقاید اهل سنت احترام می‌گذارد و از سه خلیفۀ دیگر به نیکی یاد می‌کند و درک درستی از همزیستی مسالمت‌آمیز با اهل سنت را نشان می‌دهد.
در این اثر حکایات و مطایبات فراوان و گاه همراه با اصطلاحات طبی، دردها و درمان‌ها و… به‌کار رفته که لذت خواندن را دوچندان می‌کند.
نشست رونمایی و معرفی کتابِ «مثنوی منّ و سلوی» روز چهارشنبه، ۲۳ آبان‌ماه 1403 از ساعت ۱۵ تا ۱۷ در مرکز فرهنگی هند (سوامی ویوکاناندا) به نشانی خیابان بهشتی، خیابان میرعماد، فرعی ۱۱، پلاک ۷ برپا خواهد شد.
این نشست در صفحه‌های مجازی میراث مکتوب (اینستاگرام mirasmaktoob) برای علاقه‌مندان به صورت آنلاین پخش خواهد شد.
[1]