- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

۵۰ درصد نسخه‌های خطی کشور هیچ فهرستی ندارند

میراث مکتوب – بزرگداشت استاد سیداحمد حسینی اشکوری با حضور علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، سیدعباس صالحی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، احمد مسجدجامعی رئیس شورای شهر و جمعی از اهالی فرهنگ و ادب شب گذشته در سرای اهل قلم برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالفضل حافظیان بابلی در مراسم تجلیل از استاد احمد حسینی اشکوری گفت: استاد اشکوری از پرکارترین فهرست‌نگاران عصر ما هستند و از کارهایش از نظر نظم و ایجاز، نمونه و پاسخگوی اهل تحقیق بوده و هست. ایشان به این فن اهمیت بخشید و آن‌ را غنی کرد.

وی افزود: متأسفانه ۵۰ درصد نسخه‌ های خطی کشورمان، هیچ فهرستی ندارند. پس سعی کنیم کارآمد، کار کنیم. از منابع استفاده کنیم و اطلاعات صحیح‌ تر و کامل‌تری را به کار بگیریم. در این زمینه هم امثال استاد اشکوری را الگوی کار خود قرار دهیم.

حافظیان در ادامه به دیدگاه استاد اشکوری در زمینۀ فهرست نویسی نسخ خطی اشاره کرد و گفت: به تعبیر استاد اشکوری، کتابخانه‌ ها گنجینه ‌های گرانبهایی هستند و فهرست‌ ها هم کلید‌های آن‌ ها هستند. علم و صبر دو عامل مهم علم فهرست‌ نویسی است که بدون داشتن این‌ها، نتیجه این کار هیچ و پوچ خواهد بود. باید خود شخص، عاشق و لایق این کار باشد و تمام تلاشش متمرکز بر خدمت به دانش باشد. فرقی که به دنبال فهرست‌ نویسی است، باید ذوق این کار را هم داشته باشد.

استاد اشکوری فهرست‌نویسی را علمی کرد

در این مراسم همچنین حجت الاسلام والمسلمین رسول جعفریان رئیس سابق کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی با اشاره به خدمات استاد حسینی اشکوری در زمینۀ فهرست نگاری در قم بیان کرد: راجع به استاد اشکوری بحث‌ های زیادی شده و خواهد شد، اما آن ‌چه مورد توجه من بود، تقابل بین نجف و قم است.

وی افزود: آمدن استاد اشکوری به همراه یک جمعی از عزیزان، از نجف به قم، یک روح تازه‌ای را در شهر قم به لحاظ علمی دمید و سبب توسعه پژوهش و تحقیق شد.

وی افزود: در دورۀ معاصر بعد از تأسیس حوزه، یک حرکتی شروع شد که این حرکت با کمک نجف و استادان نجف بود و به آرامی این پژوهش پیش رفت و در یک دوره‌ای از حوالی ۴۷ و ۴۸ و حتی قبل از آن به تدریج علما به قم آمدند و در سال ۵۰ و ۵۱ مهاجران جدید و بعد از انقلاب هم به مناسبت انقلاب، نسلی از خود ایرانیان بودند به آن جا رفته بودند و ما سهم این افراد را باید در احیای قم باید به صورت کامل در ذهن داشته باشیم و بر روی این تعامل باید تکیه داشته و آن را ادامه دهیم.
جعفریان اضافه کرد: استاد اشکوری در کاظمین مورد تشویق اساتید این شهر بوده است و در نجف با فهرست‌نویسی آشنا شده است. در آن دوران تصحیح متون به هیچ وجه در قم مرسوم نبوده و وقتی وی به قم آمده در کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی فهرست‌نویسی را آغاز کرده است.

حجت‌الاسلام جعفریان ادامه داد: قبل از استاد اشکوری شاید فهرست ‌نویسی در استان قم وجود دارد، اما مختصر و ساده بود، استاد برای اولین بار این روش را به صورت علمی شروع کرد آن هم یکدست و منظم.

وی بیان کرد: استاد اشکوری از سال ۶۸ آرام و بدون توجه به کسی و عدم انتظار، فهرست‌هایی را در قم به نگارش درآوردند، در مدرسه آیت‌الله گلپایگانی و مرعشی و بعد هم مرکز احیاء را که الحق یکی از افتخارات قم به شمار می‌رود که نشان می‌دهد اگر مدیریت فرهنگی ما دست افراد متخصصی همانند استاد اشکوری باشد، تا چه حد موفق خواهیم بود. وی هم در مرکز احیاء مردمدار است و به فرهنگ کمک می‌کند و به راحتی نسخه‌هایی را در اختیار می‌گذارد و هم می‌فهمد که باید به ایتالیا و یمن برود و نسخه ‌هایی را آورده تا محقق داخل کشور آسوده باشد.

وی افزود: همه این موارد متکی بوده بر شعوری که ریشه در عمق نجف و کاظمین و کربلا داشته است و این تجربه به حوزه علمیه قم منتقل شده است.

جوانان کتابت را فراموش نکنند

حجت الاسلام والمسلمین جواد علامی نیز در سخنانی در این مراسم عنوان کرد: به یاد دارم آیت الله اشکوری سالیان پیش فرمودند در ایران اولین معممی که با آن روبرو شدم علامی بوده و من حدود چهل سال است که در خدمت ایشان و در محضرشان هستم و بسیار خرسندم که در این مراسم تجلیل و تقدیر حضور دارم و از همه شما تقاضا می‌کنم که به فرزندانتان بیاموزید که فرهنگ کتابت و مطالعه را از یاد نبرند و اهل مطالعه باشند و با فرهنگ کتابت رشد پیدا نمایند.

آیت‌الله علامی ادامه داد: با زبان الکن خود به جوانان و نوجوانان پیشنهاد می دهم که مسئله کتابت را از دست ندهند ولو اینکه به صد سال هم برسند چرا که وقتی عمر می‌گذرد این مفاهیم و عنایتشان نیز از دست خواهد رفت.

[1]
[2]