- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

اصول هنر قصه‌گویی در ادب فارسی

میراث مکتوب – «اصول هنر قصه گویی در ادب فارسی» بخشی است از مقدمۀ نگارنده (دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی) بر متن کتاب «طراز الاخبار» که به زودی انتشار خواهد یافت.
از تأمل در شاهنامه فردوسی و خمسه نظامی و تاریخ بیهقی و اسرارلتوحید، به خوبی می‌توان دریافت که در آن سوی هنر شاعر فردوسی و نظامی و در آن سوی هنر نویسندگی بیهقی و میهنی، نوعی «نظریۀ داستان» یا «بوطیقای حکایت و قصه» در میان ایرانیان شناخته شده بوده است که نسل به نسل و سینه به سینه آن را به دوره‌های بعد انتقال می‌داده‌اند‍؛ اما تا آنجا که نگارندۀ این یادداشت اطلاع دارد کمتر کسی از قدما به تدوین اصول هنر داستان‌پردازی و قصه‌گویی در ایران پرداخته است؛ همچنان که دربارۀ دقایق هنر شاعری، با وجود شاعرانی به عظمت سعدی و مولوی و حافظ، جز کلیاتی از عروض و قافیه و مقداری صنایع بدیعی، چیز مهمی در باب «بوطیقا» یا فن شعر به صورت مکتوب نداریم. ترجمۀ میراث ارسطو، به گونۀ خلاصه، در آثار ابن سینا و دیگر فلاسفۀ ما، از این بحث خارج است.
یکی از موارد بسیار نادر و استثنایی، تا آنجا که دیده‌ایم، کتاب طراز الاخبار عبدالنبی فخر الزمانی (متولد ۹۹۸ – متوفی بعد از ۱۰۴۱ ه.ق) است که در عرصۀ هنر داستان‌پردازی کتابی نادر و استثنائی است و در حقیقت سفینه‌ای است از مجموعهٔ آنچه یک قصه‌پرداز، در اسلوب قدما باید در اختیار داشته باشد تا بتواند از عهدهٔ کار خویش به خوبی برآید.
متن کامل مطلب فوق که در شماره ۹۱ نشریه «بخارا» منتشر شده است در فایل پایین مطالعه کنید.

[1]
[2]