دکتر ایرانی، مدیرعامل مرکز، پس از تشکر از دوستانی که با همراهی خود این دیدارها را دوستانه تر می کنند، از افرادی که برای نشر کتاب با این مؤسسه همکاری می کنند یاد کرد و گفت: خوشبختانه قصۀ «و تعاونوا علی البر و التقوی» شکل گرفته است و تا کنون ۵- ۶ نفر در این برنامه همکاری کردند و امیدواریم که این داستان روز به روز رونق پیدا کرده و بزرگوارانی که در میان دوستان و آشنایان، افرادی اهل فرهنگ دارند به این جلسات بیاورند تا با محفل ما بیشتر آشنا شوند.
مدیرعامل میراث مکتوب با یادی از قافلۀ درگذشتگان از مرحوم عبدالمحمد آیتی، عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مترجم قرآن و استاد ادبیات یاد کرد که در سن ۸۷ سالگی دار فانی را وداع گفت. وی همچنین از برنامه های انجام شده و در پیش روی مرکز خبر داد و گفت: همانطور که جلسۀ قبل گفتم ما تمام شماره های آینه میراث را برای استفاده علاقه مندان روی سایت گذاشتیم. خوشبختانه گزارش میراث و ضمایم نیز روی وب سایت میراث مکتوب قرار گرفته و امکان برداشت مقالات برای هر کس که بخواهد فراهم شده است. همچنین، در ادامه کنفرانس هایی که پیشتر برگزار کردیم، همایشی در اسفند ماه سال جاری به مناسبت بزرگداشت کوشیار گیلانی با همکاری دانشگاه گیلان برگزار خواهد شد. آقای دکتر محمد باقری از طرف میراث مکتوب و معاون پژوهشی دانشگاه گیلان هم به عنوان دبیر علمی همایش هستند.
پس از اتمام سخنان دکتر ایرانی، دکتر مجدالدین کیوانی دقایقی در خصوص سفرش به هلند و همایشی که در آن شرکت کرده بود، صحبت کرد و گفت: بنده در هفتۀ گذشته برای شرکت در کنفرانسی با عنوان «شعر و سیاست» به دانشگاه لایدن رفتم. دو نکته در این سفر برای من خیلی آموزنده و جالب بود؛ اولاً دیدن خود دانشگاه لایدن که مفتخر هست به داشتن عنوان قدیم ترین دانشگاه هلند که ۴۰۰ سال قدمت دارد. افرادی که با شرق شناسی و کتاب های کلاسیک فارسی و عربی سر و کار دارند می دانند که تعدادی از شخصیت های قدر و ارزشمند ایران شناس و اسلام شناس از آن جا آمدند و بسیاری از کتب خطی قدیم ما از طریق این افراد مثل دوخویه زنده شده است. بزرگانی در این همایش بودند که وجودشان اعتبار خاصی به جلسه می بخشید. آقای فرانسوا دوبولوا از دانشگاه لندن و خانم دیگری که در زمینۀ کتاب شناسی حافظ در زبان انگلیسی کار کردند و ما در نوشتن مقاله حافظ دایره المعارف اسلامی از مقالۀ ایشان استفاده کردیم، از جملۀ آن افراد بودند. بیشتر افراد شرکت کننده جوان هایی بودند که از دانشگاه لایدن و آمستردام آمده بودند. برای من بسیار جالب و غرورآفرین بود که تعدادی جوان اعضای کنفرانس بودند. این جوان ها در آن جا تحصیل کرده بودند و همه به زبان انگلیسی و هلندی مسلط بودند. شخصی از آکسفورد آمده بود و مقالۀ بسیار عمیقی ارائه کرد. از طرفی موضوعاتی که انتخاب کرده بودند بسیار برای من جالب بود. بیان و عرضۀ این مقاله در آن گوشۀ دنیا شگفت انگیز بود. حداقل ۵ یا ۶ مقاله راجع به جنگ و بیشتر هم تمرکز بر جنگ ایران و عراق ارائه شد. عنوان یکی از مقالات شعر شهادت بود. شعرهایی که در جنگ سروده شده و تأثیری که بر آدم ها گذاشته از موضوعات مطرح شده در این همایش بودند. خانمی بود که دربارۀ هایکو و تأثیری که هایکو بر شعر دورۀ جنگ گذاشته کار کرده بود و نمونه هایی را از روی در و دیوار ارائه می کرد. این توجه و بی تفاوت نبودن حتی نسبت به دیوارنگاشت ها بسیار جالب بود. چند مقاله هم به کارکرد شعر در سیاست اختصاص داشت. استفاده شعر از مضامین سیاسی. بنده شخصاً روی ادیب الممالک کار کرده بودم و دقیقاً این موضوع مرتبط با موضوع همایش بود. خوشبختانه مقاله مورد توجه قرار گرفت.
دکتر مجدالدین کیوانی
سید علی موجانی دیگر میهمان جلسه بود که در خصوص سفرش به تاجیکستان و مغولستان گزارش مفصلی ارائه کرد. متن کامل سخنان ایشان را در نوشتاری جداگانه خواهید خواند. پایان بخش نشست یازدهم مرکز پژوهشی میراث مکتوب، سخنان دکتر مهدی محقق و بازگویی اخبار دو سفر ایشان به خارج از کشور بود.
دکتر محقق گفت: نیم سال اول سال ۱۳۹۲ دو سفر کردم یکی به کانادا و دیگری به اردن. من را به مناسبت چهلمین سال تأسیس مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل در تهران، به کانادا دعوت کرده بودند. ما، تا کنون، در این مرکز توانستیم حدود ۷۰- ۸۰ جلد کتاب از کتاب هایی که فلسفی یا منطقی یا عرفانی هستند را منتشر کنیم. بیشتر این کتب یا با ترجمه کامل به زبان فرانسه یا انگلیسی و یا با مقدمه فرانسه و انگلیسی فراهم شده اند. به این جهت از من دعوت کرده بودند چون مجلسی در آنجا تشکیل دادند که دربارۀ ارزش آثار فلسفی که متعلق به این چند صد سال اخیر هست صحبت بکنیم. آثار افرادی مثل ملا رجبعلی تبریزی، حاج ملا هادی سبزواری، عبدالرزاق لاهیجی، فیض کاشانی. این سفر بسیار موفقیت آمیز بود. حدود شصت نفر را دعوت کرده بودند و من دربارۀ اهمیت میراث فلسفی ایران در این چند قرن اخیر سخنرانی کردم. البته فرنگی ها معتقد هستند که مطالعات فلسفی در عالم اسلام با ابن رشد ختم شد. ما می خواهیم بگوییم که در کشورهای دیگر اسلامی به معنای واقعی فیلسوف وجود ندارد ولی در مملکت ما، با وجود افرادی مثل مرحوم آشتیانی یا رفیعی قزوینی، تا الان هم سنت فلسفه اسلامی باقیست.
سفر دوم من دو هفته پیش به اردن بود. در اردن مجموعه ای در فرهنگستان مباحث علوم و تمدن اسلامی وجود دارد. من از بیست سال پیش، به علت شرکت در همایشی که آیت الله خویی در لندن برگزار کردند و درآنجا عده ای از کشورهای اسلامی و ایران شرکت داشتند، عضو این مجمع بودم. موضوع بحث، معرفی فضایل و مناقب حضرت علی بن ابی طالب بود. در آن همایش من با فردی به نام دکتر احمد شلبی آشنا شدم که ریاضی دان و اهل عراق بود ولی در اردن ریاست بزرگترین بانک اردن را بر عهده داشت. او از من خواست کتاب هایی که مربوط به همین ادوار اخیر هست را برایش بفرستم و من این کار را کردم. او این کتاب ها را به امیر حسن، ولیعهد اردن که رییس آنجا بود، نشان داده بود و آن ها مرا به عضویت آن مرکز پذیرفتند. من البته قبل از آن عضو فرهنگستان مصر هم بودم (مجمع اللغه العربیه). که در مجمع مصر فقط من یک نفر از ایران هستم، ولی در مجمع اردن بعد از من دکتر سید حسین نصر و آیت الله تسخیری و دکتر محقق داماد به عضویت مجمع درآمدند. این مجمع هر دو سال یک بار تشکیل جلسه می دهد و در هر سال هم یک موضوع را عنوان می کند. دین و دولت از نظر اسلام و در حقیقت جامعۀ آرمانی اسلامی، موضوعِ مربوط به امسال بود. من می خواستم کتاب دین و¬الدوله علی بن ربن طبری را معرفی کنم ولی چون کسالت داشتم از سخنرانی عذر خواستم. ولی آیت الله تسخیری دربارۀ قانون اساسی جمهوری اسلامی و مقایسه آن با قانون اساسی کشورهای دیگر صحبت کردند. از میان کسانی که برای همکاری با این مجمع سابقه داشتند، ۴ یا ۵ نفر را انتخاب کردند و یکی از آنها من بودم. در طی این سال ها من ۵- ۶ مقاله به آن ها داده بودم و با من آشنا بودند. همان روز اعلام کردند که شما باید از دست پادشاه ملک این مدال را بگیرید. این مجمع تا کنون فعالیت های زیادی کرده است. تمام متون اسلامی را جست و جو کرده وآنچه در ارتباط با تعلیم و تربیت بوده استخراج کرده اند. یا آنچه در ارتباط با وقف بوده که من در میراث جاویدان هم فعالیت هایشان را معرفی کردم. ناگفته نماند که ایشان تصمیم داشتند یک دایره المعارف اسلامی هم تدوین کنند که بعد از دیدن مقالات دایره المعارف بزرگ اسلام و دانشنامه جهان اسلام دریافتند که نمی توانند چنین دایره المعارفی بنویسند بنابراین از نوشتن دایره المعارف منصرف شدند.
………………………………………………….
اخبار مرتبط:
مقالات تمامی شماره های «گزارش میراث» بر روی سایت قرار گرفت [1]
گزارش تصویری یازدهمین دیدار دوستانه استادان – ۲۷ شهریور /۱ [2]