میراث مکتوب – وجود اختلاف در نسخه‌های یک اثر ادبی که در قرن‌های گذشته نگاشته شده، امری ناگزیر است که برای متخصصان و ادیبان تازگی ندارد. علت این اختلاف ضبطها، می‌تواند ناخوانا بودن دستنوشته، کهنگی و پاکشدگی خطوط، دستکاری ناسخان بنا به ذوق خویش و یا مواردی دیگر باشد. دیوان حافظ نیز از این امر مستثنی نیست. هدف این مقاله، بررسی بیتی از حافظ است که در تصحیح های مختلف، متفاوت ضبط شده و شارحان نیز بنا به اختلاف موجود، معنی های گوناگونی برای آن بیان کرده اند.
«خوبان پارسیگو بخشندگان عمرند/ ساقی بده بشارت، رندان پارسا را» در برخی چاپهای دیوان حافظ، ترکیب «رندان پارسا»، به صورت «پیران پارسا» ضبط شده و شارحان نیز به تبع مصححان، هر کدام ضبطی را اساس کار قرار داده و بیت را معنی کرده اند. نگارنده در این مقاله، این بیت را در محور افقی و بر اساس آرایه های ادبی و تناسب با دیگر اجزای بیت و نیز در محور عمودی و ارتباط آن با کلیت غزل مورد بررسی قرار داده و نشان داده است که ضبط «پیران پارسا» نسبت به «رندان پارسا» ترجیح دارد؛ همچنین با تحلیل و بررسی تصحیح های مختلف دیوان و شرح های نوشته شده بر آن، کوشیده است، صورت صحیح بیت را باز نماید و معنی درست و دقیقی از آن ارائه کند.
«خوبان پارسیگو بخشندگان عمرند/ ساقی بده بشارت، رندان پارسا را» در برخی چاپهای دیوان حافظ، ترکیب «رندان پارسا»، به صورت «پیران پارسا» ضبط شده و شارحان نیز به تبع مصححان، هر کدام ضبطی را اساس کار قرار داده و بیت را معنی کرده اند. نگارنده در این مقاله، این بیت را در محور افقی و بر اساس آرایه های ادبی و تناسب با دیگر اجزای بیت و نیز در محور عمودی و ارتباط آن با کلیت غزل مورد بررسی قرار داده و نشان داده است که ضبط «پیران پارسا» نسبت به «رندان پارسا» ترجیح دارد؛ همچنین با تحلیل و بررسی تصحیح های مختلف دیوان و شرح های نوشته شده بر آن، کوشیده است، صورت صحیح بیت را باز نماید و معنی درست و دقیقی از آن ارائه کند.
برای مطالعه ادامه این مقاله نوشته عبدالرضا سعیدی که در شماره ۶۹ فصلنامه بوستان ادب به چاپ رسیده است بر روی فایل زیر کلیک کنید.