- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

مرجع‌شناسی عمومی و تخصصی؛ شناخت و تدوین از آغاز تا امروز

میراث مکتوب – یکی از درس‌های پایه‌ای و اساسی و منابع مهم در موضوع‌های مختلف علوم و دانش بشری و دانش اطلاع‌رسانی که با ترتیب و اسلوبی خاص تألیف می‌شوند و به منظور کسب اطلاع فوری و مختصر و مستند درباره واژه‌ها و موضوع‌ها و پاسخگویی به پرسش‌ها مورد توجه قرار می گیرند، منابع مرجعند. کتاب مرجع شناسی عمومی و تخصصی؛ شناخت و تدوین از آغاز تا امروز تألیف دکتر قاسم صافی که به‌تازگی از سوی انتشارات دانشگاه تهران به طبع رسیده، یکی از منابع کلی و پایه‌ای در این زمینه است که جامع و روزآمد تدوین و نظام یافته است.
انگیزه اصلی مؤلف در تألیف، اساساَ آن بوده که به قدر امکان، گوشه ای از جای خالی آثاری از این دست را روزآمد و به اختصار و با نثری موجز، روان و پربار برای مطالعه و تحقیق پرکند و نیاز دانشجویان، جامعه کتابخوان ایرانی و پژوهشگران زبان فارسی را به شناخت منابع و مراجع مهم تحقیقی و طرز استفاده و شیوه مراجعه به آنها را تأمین سازد و همچنین چگونگی تولید و تدوین آن را برشمارد. بر این اساس، نویسنده کوشش کرده که در گزینش و بررسی و معرفی منابع، بیشتر بر جنبه علمی، عملی و کاربردی تکیه کند و مراتب بی‌غرضانه و بی‌طرفانه را که اقتضای کار علمی و نشانی از آزادگی است رعایت نماید و از هر گونه توجه جانبدارانه که مظهر و نمود خاصی باشد بپرهیزد.
مصادر این کتاب، اصل منابع مرجع و ویرایش‌‌های آنها بوده و در تدوین و تصنیف با تکیه بر تجربه چندین ساله تدریس درس مرجع‌شناسی و روش تحقیق و تتبع کافی مؤلف در منابع مرجع و بررسی بیش از ۵۰۰ کتاب مختلف، مطالب نظری و روش‌های تجربی به‌نحوی در کتاب، جمع آوری و تنظیم شود که برای مربیان و استادان قابل تدریس باشد. همچنین با شرح کافی و ذکر مثال‌های متعدد، مورد استفاده مستقیم دانشجویان دوره های آموزشی کاردانش، پیام نور، علمی کاربردی و آموزش‌های ضمن خدمت و دانشوران دوره‌های آموزشی علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه‌ها قرار گیرد.
در کتاب حاضر، علاوه بر توصیف جنبه‌های مادی و معنوی بخش مهمی از منابع عمومی و اختصاصی مرجع و چگونگی فرایند تدوین و ترتیب و طرز استفاده از انواع آن از قبیل تذکره‌ها، سرگذشت‌ها، فرهنگ‌ها، دایره المعارف‌ها، واژه‌نامه‌ها، کتاب‌شناسی‌ها، فهرست‌ها، راهنماها، دستورنامه‌ها، سالنامه‌ها، آمارها، گاهنامه‌ها و منابع جغرافیایی و جز آن، نمایه‌های لازم از نویسندگان و شخصیت‌ها و کتاب‌ها نیز در پایان کتاب آورده شده است تا خواننده جستجوگر به آسانی بتواند از منابع مندرج در کتاب، آگاهی سریع و لازم به دست آورد. همچنین در پایان هر فصل، مسائل مناسب با محتوای هر فصل طرح شده تا به ارزش آموزشی کتاب بیفزاید.
از مؤلفه‌های دیگر این اثر ارزشمند در فرایند تولید منابع مرجع و معرفی جامع امهات منابع موجود و نقشی که می‌تواند در دوره‌های آموزشی دانشجویان و پژوهشگران ایفا کند ثبت خدمات و نکوداشت کسانی است که از دیرزمان تاکنون در تألیف و تدوین منابع مرجع همت کرده‌اند و در رشد و تعالی فرهنگ کشور مؤثر واقع شده‌اند.
کتاب مرجع شناسی عمومی و تخصصی؛ شناخت و تدوین از آغاز تا امروز تألیف دکتر قاسم صافی در ۲۹۶ صفحه از سوی انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است.
[1]
[2]