- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

بررسی و مقایسه ساختار زبانی چند اثر منثور عرفانی با محوریت کنوز الحکمه

میراث مکتوب – مقاله «بررسی و مقایسه ساختار زبانی چند اثر منثور عرفانی با محوریت کنوز الحکمه» نوشته یدالله بهمنی مطلق و محمد خدادادی است که در دوفصلنامه کهن نامه ادب پارسی، سال سوم، شماره ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ به چاپ رسیده است.
در این مقاله تلاش می شود با نگاهی به وی‍ژگی های شاخص نثر کنوز الحکمه، آخرین اثر احمد جام، و دیگر آثار برجسته صوفیه قبل و بعد از آن، از قبیل کشف المحجوب، اسرار التوحید، مرصادالعباد، و مصباح الهدایه و مقایسه آن ها، جایگاه نثر کنوزالحکمه معلوم و سطح کلی زبان صوفیان معروف روشن شود. اغلب صوفیه از زبانی ساده، که در دوران سامانیان کاربرد داشت و نهایتاً تا قرن ششم مرسوم بود، استفاده می کردند. هدف عمده آنان بیان اندیشه به زبانی ساده و تاثیرگذار بوده است، اما از سبک رایج روزگار خود نیز بی تاثیر نمانده اند. کلیت زبان این آثار، از نظر ساده گویی و دیگر ویِژگی ها، قرابت تنگاتنگی با نثر کهن دارد و نشان می دهد زبان آن ها در ادوار گوناگون دست خوش دگرگونی برجسته و آشکاری نشده، بلکه سیر تحول و نوگرایی در زبان آن ها نسبتاً آرام و کُند صورت گرفته است. بیش تر تفاوت ها به واژگان خاص، تاثیر لهجه محلی، و ذوق نویسندگی نویسندگان مربوط است. برخی از این آثار، به ویژه قسمت هایی از مرصاد العباد، به دلیل ذوق شاعری نویسنده، رنگ شعر به خود گرفته و از فنون ادبی و احساسات و عواطف شاعرانه بهره مند شده است. شیوه به پایان رساندن ابواب و آمیختگی ایجاز و اطناب در کنوز الحکمه سبک آن را از دیگر آثار مورد مطالعه متمایز کرده است.متن کامل این مقاله را در فایل پایین مطالعه کنید.

[1]
[2]