- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

پیوند با هنر تا واپسین دم حیات

میراث مکتوب – سخن از فرزانه‌ای است که سرخیل عاشقان است و سرسلسلۀ رهروان، او را با قلم میثاقی است جاودانه، که نوشتن وسوسه تمام زندگی اوست، وسوسه‌ای که تا واپسین دم حیات دست از جان بی‌قرار او بر نمی‌دارد. آری صحبت از هنرمند بزرگ و نابغه ای است که چون سعدی، حافظ، مولانا و میرعماد، جدا از زمان و مکان و تاریخ و رشته هنری خود در شمار مشاهیر ادب و هنر جهان قرار داد، ولی افسوس هنوز جامعه خوشنویسان آن طور که بایستۀ «درویش عبدالمجید» این استاد نامدار مشرق زمین است او را نمی شناسند و از وی پیروی نمی کنند و آن چنان که شایسته او است از وی تجلیل نکرده اند چه رسد به مردم میهن ما.
شکسته‌نویسی که زیباترین صورت خط تحریر فارسی است و آثار ارزشمند بسیاری به این خط نگاشته شده، از اواخر قرن یازدهم تا اواخر سیزدهم هجری – که اوج شکوفایی و باروری این خط بود – از چنان رواج و رونقی برخوردار شد که منشاء خلق آثار اصیل بی شماری گردید اکنون به عنوان میراث عظیم فرهنگی و هنری ایران، در زمره ارزنده ترین آثار هنری گنجینه های جهان قرار دارد.
پس از این دوران شکوهمند و پرافتخار این هنر همچون برخی دیگر از هنرهای اصیل ایرانی، رفته رفته دستخوش عوارض بعضی عوامل و مظاهر زندگی نو و تمدن معاصر گردید و تداوم روند عادی خود را در عصر حاضر از دست داد، ظهور و ورود صنعت چاپ به ایران و همچنین جایگزین شدن ماشین های تحریر و رایانه ها به جای منشیان و میرزایان خوش خط و عدم حمایت و بی رغبتی حکمرانان و مسئولین مملکتی، به خصوص آموزش و پرورش به این رشته از هنرهای زیبا، شاید به بهانه دشواری در نوشتن و خواندن این خط – زمینه های رکود و عدم ضرورت اجتماعی و فرهنگی را تا سه دهه اخیر فراهم ساخت.
کتاب احوال و آثار عبدالمجید طالقانی شاید از معدود آثاری است که اطلاعات وسیعی از را از خط شکسته در ایران در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد. مؤلف برای گردآوری و تدوین آن از نسخ خطی فهرست شده، نسخ خطی فهرست نشده، کتابخانه ها و موزه های خارج از ایران و از مجموعه داران داخل و خارج بهره گرفته است.
همچنین در این اثر به سیر تحول خط و پیدایش خط شکسته در ایران پرداخته و در ذیل آن واضعان خط شکسته، ظهور درویش عبدالمجید، مکتب شفیعا و درویش، استادان و شاگردان درویش، میرزا کوچک محمدرضا اصفهانی و محمدجعفر اصفهانی، و شکسته نویسان نامی معرفی شده اند.
در پایان این کتاب دو رویداد مهم در عصر قاجار، امیر نظام، امین الدوله و قائم مقام، شکسته نویسی در عصر حاضر و نکات آموزشی به اجمال بیان شده است.
کتاب احوال و آثار درویش عبدالمجید طالقانی با پژوهش و نگارش غلامرضا مشعشعی در ۵۵۰ صفحه توسط مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی منتشر شده است.

معرفی کتاب از سیده معصومه کلانکی

[1]
[2]