- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

تاریخ حقوق در ایران باستان

میراث مکتوب – عدالت در ایران باستان مقام بسیار جلیلی داشته و از زمان هخامنشیان قرائن کافی در دست هست که پادشاهان مراقب حسن جریان قوه قضایی و درستکاری قضات بوده‌اند.
ایران باستان، به ویژه ماد و هخامنشی، به دستاویز کارنامه و سنگ‌نبشته‌هایی که از شاهان این دوره به جای مانده بین تیره‌های باستانی، کشوری بوده که بنشت کاردانی و شهرنشینی‌اش به اندازه‌ای رسا و دیگرگون ناپذیر بوده است که در میان تیره‌ها، پندهایی در این‌باره بر سر زبان‌ها بوده و هست.
داریوش نخست چند جا در سنگ ‌نبشته‌ی بیستون، از رفتار دادگرانه و به جای خود و دودمان‌اش گفت‌وگو کرده است. همراه آزادی آیین‌ها و کیش‌ها،‌که کوروش بزرگ مادی به کشورهای زیردید داد، دات شهرنشینی و بنش‌های داد و دادگری در همه جا استوار بود. داریوش دستور داده بود که یک دات شهرنشینی از روی دات‌ها و هوده‌های کشورهای زیردید و دات‌های ایرانی، نوشته و آن را به کار برند؛ که سپس همان دستوره های، پایه‌ی کار داتگزاران روم و دیگر کشورهای جهان گردید.
دستاویز‌هایی به دست آمده و روشن می‌کند که داریوش، روزی را برای دادخواهی مردم برگزیده بود.
عموماً عدالت در ایران باستان مقام بسیار جلیلی داشته و از زمان هخامنشیان قرائن کافی در دست هست که پادشاهان جداً مراقب حسن جریان قوه قضایی و درستکاری قضات بوده‌اند.
عدالت در داوری در ایران باستان تا آن‌جا مورد توجه بوده است که مواردی از صدور احکام شدید علیه افراد خاندان شاهی و یا حکم یک قاضی علیه پسرش گزارش شده است. مسلم است که با چنین توجه دقیقی به عدالت بوده است، که حکومت‌ها عمری دراز داشته‌اندو البته همیشه یکی از دلایل سقوط هرسلسله، مستقیم یا غیر مستقیم عدم توجه جدی آنان به عدالت بوده است.
روزگار اشکانیان و دادگری، روزگار ساسانی و دادگری، سازمان دادگری در روزگار هخامنشی، دوران پیش از تاریخ، اسطوره و آیین، دوران هخامنشی، دوران ساسانی، سنگ نبشته‌ها، مجموعه‌های قوانین، سنگ نبشته‌ی حمورابی، گرامیداشت حقوق جانوران و گیاهان، حقوق بشر، صدور نخستین اعلامیه حقوق بشر در تاریخ جهان و … از مطالب این کتاب است.
تاریخ حقوق در ایران باستان نوشته دکتر فاروق صفی‌زاده در ۷۸۴ صفحه است. این کتاب را انتشارات جنگل و جاودانه در سال ۱۳۹۱ در قطع رقعی و هزار نسخه به قیمت ۱۸۰۰۰۰ریال منتشر کرده است.

منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی [1]

[2]
[3]