- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

تصحیح رساله صیدیه

میراث مکتوب – یکی از کتب ارزنده که در زمینه صید و شکار در قرن دهم هجری در هندوستان به زبان فارسی نوشته شده است، کتاب صیدیه است.

نویسنده این اثر سید حسین بن روح‌الله حسینی طبسی است که از خفقان فکری صفویان کوچیده و به هند رفته و در دربار ابراهیم قطب‌شاه عزت و احترام یافته و جزء عوامل شکارخانه سلطانی شده و به دستور او این کتاب را به سال ۹۷۴ قمری نگاشته است. طبسی علاوه بر این کتاب دو اثر دیگر به نام‌های مرغوب القلوب و ذخیره الجنه نیز دارد.

صیدیه منبع ارزشمندی است که در احکام شکار و صید و کشتار حیوانات و مؤلف آن را به دستور سلطان ابراهیم قطب‌شاه براساس احکام شیعی با عنایت به فناوری چهار مذهب اهل سنت (حنفی، حنبلی، مالکی و شافعی) نوشته و در دو قسمت است که هر کدام نیمی از کتاب را در برگرفته‌اند:

قسمت اول- درباره آداب و شرایط شکار و حلیت و حرمت جانوران

قسمت دوم- جانورشناسی

در تصحیح از دو نسخه خطی استفاده شده است:

۱- نسخه خطی شماره ۱۶۴۴ کتابخانه ملی ملک. نسخه‌ای است بسیار خوش‌خط و صحیح که در ۲۵۳ صفحه است. از اول کامل است و در آخر یک صفحه ناقص است و هر صفحه چهارده سطر دارد. همچنین بین برگ ۲۳۷ و ۲۳۸ یک برگ افتادگی دارد.

۲-نسخه خطی شماره ۶۲۱ کتابخانه،‌ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی که مجموعه است و این رساله پنجمین رساله آن مجموعه می‌باشد. در هر صفحه سه ستون نوزده سطری دارد و کل کتاب در پنجاه صفحه است. از اول و آخر کامل است.

نام این کتاب در کتاب‌شناسی‌ها به اشکال گوناگونی آمده است: صید و ذباحه،‌ صیدیه، رساله در صید، صید و ذبائح، رساله صدریه. موضوع این کتاب هم در فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه ملی ملک «فقهی» و در فهرست نسخه‌های خطی فارسی و فهرستواره نسخه‌های خطی فارسی‌«طبیعیات» آتمده است.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه در بیان تحقیق لفظ و معنی کلمه صید و اثبات جواز و اباحث آن

فصل اول- در تحقیق لفظ و معنی کلمه صید

فصل دوم- در بیان دلایل اباحت و جواز اصطیاد

باب اول- در بیان شروط صیاد و ذابح

باب دویم- در بیان آلت اصطیاد و ذبح

باب سیوم- در ذکر تسمیه و کیفیت گفتن آن و ذکر آن که واجب است یا مستحب

باب چهارم- در ذکر حیوانات و طیوری که بدان شکار می‌کنند و شرایط معلم ساختن ایشان و احکام آن

باب پنجم- در ذکر صید کردن به تیر و شمشیر و نیزه و باقی آلات تیز جراحت کننده

باب ششم- در ذکر صید کردن ماهی و طریق تزکیه آن و آن که کدام جنس از ماهی حرام است و کدام حلال

باب هفتم- در بیان آنکه صید و شکاری به چه نوع ملک صیاد می‌گردد.

باب هشتم- در بیان مسائل ذبح و نحر کردن حیوانات و طیور

باب نهم- در بیان حلیت و حرمت حیوانات و طیور

باب دهم- در احکام سؤر و عرق و لعاب دهن حیوانات

خاتمه- در بیان اسامی و احکام حلیت و حرمت و کراهت حیوانات و طیور و حشرات و بعضی از خواص و غرائب حکایات

نمایه

صیدیه نگاشته سید حسن بن روح الله حسینی طبسی متخلص به لسان و صدرجهان با تصحیح میرهاشم محدث در ۳۰۶ صفحه از مجموعه دوا و درمان در روزگاران کهن منتشر شده است.

این کتاب را انتشارات سفیراردهال در سال جاری منتشر کرده است.

منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی [1]

[2]
[3]