وی به سبب ذوق ادبی خود، صرفاً به بیان مسائل تاریخی نپرداخته، بلکه نثر را با شعر و آرایه‌های ادبی، اقوال عرفا، اشارات مناسب و مناظرات جالب، آراسته و پرداخته است. این اثر نه تنها به عنوان یک سیره و کتاب تاریخی، بلکه به عنوان یک اثر ادبی، قابل توجه است.
اصیل الدین واعظ دشتکی (م۸۸۳) از سادات دشتک شیرازی و صاحب آثار رساله مزارات هرات (مقصد الاقبال)، المجتبی فی سیره المصطفی، المجتنی من کتاب المجتبی فی سیره المصطفی، درج الدرر و درج الغرر، تاریخ مکمل، معالم الاسلام، تحفه الاحبار فی اصول الاخبار، حبل المتین و … است. وی جزو سادات دشتکی است که تیمور لنگ آنها را محترمامه به هرات برد و در آنجا ساکن شدند.
وی و برادرزاده‌اش جمال‌الدین دشتکی در هرات ماندند و آثار متعددی تألیف کردند. اثر حاضر از آثار مشهور وی در زمینه سیره نبوی است. اصیل الدین، این کتاب را با نثری ادبی و مزین نوشته و با ذوق شعری خود، در جاهای مختلف نثر، را با شعر عربی و فارسی آمیخته است. وی با استفاده از اخبار، روایات، کتب تاریخی، علم تفسیر، حدیث، تصوف، اسماء رجال و سایر علوم معتبر این اثر را تألیف کرده است.
کاتب نسخه مذکور، معین‌الدین فراهی دانشمند معروف سدۀ نهم است و نسخه آن نیز در دانشگاه علیگر هندوستان نگهداری می شود.
این کتاب از سه نظر موردتوجه و دارای اهمیت است:
مولف اثر؛ اصیل‌الدّین واعظ دشتکی، شخصی دانشمند، عالم و آگاه به آیات، احادیث، روایات و عرفان اسلامی بوده است و با افزودن چاشنی عرفان، تلخی بعضی از وقایع ناگوار را زدوده است.
کاتب نسخه؛ معین‌الدّین فراهی نیز شخصی بصیر و دانشمند، واعظ، شاعر و هم‌عصر مؤلف بوده است و در کتابت نسخه نهایت دقت و توجه را داشته که فقط و فقط آنچه را که مؤلف نگاشته، کتابت کند و به هیچ وجه خود را داخل متن نکرده و به کم و زیاد کردن مطلب نپرداخته است. پس از کتابت هر مجلس با نهایت دقت و وسواس آن را با نسخه‌ی اصلی مقابله کرده و تاریخ مقابله را نیز با ذکر روز، ماه و سال قید کرده است.
لفظ و محتوای اثر؛ سیره پیامبر خدا را به زبان ادبی و با نثری آراسته و مزیّن بیان کرده است. اگر از مقدمه کتاب و آغاز هر مجلس که با خطبه‌ای عربی شروع می‌شود و دارای نثری مسجع و مصنوع، همراه با عبارت‌های طولانی و انواع مترادفات و واژه‌های مأنوس و گاه نامأنوس عربی و صنایع ادبی دشوار است، بگذریم؛ دیگر قسمت‌های کتاب با نثری ساده و روان نگاشته شده است.
این کتاب براساس دستنویس کتابخانه دانشگاه علیگر به خط معین‌الدین فراهی تصحیح شده است.
درج الدرر و درج الغرر فی بیان میلاد خیر البشر نوشته اصیل‌الدین واعظ دشتکی به تصحیح احمد فتوحی‌نسب از سوی انتشارات سفیر اردهال به چاپ رسیده است.
منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی