میراث مکتوب – اسناد و نسخ خطی که دربردارندۀ گوشه‌هایی نامکشوف از گذشتۀ فرهنگی، علمی و ادبی هر قوم و ملتی است و با عبور از گردنه‌های پرحادثه رویدادهای گوناگون، به همت و عشق علاقه‌مندان حفظ و حراست از میراث مکتوب فرهنگی، در موزه ها، آرشیوها، و دیگر مکان‌های امن و محفوظ نگهداری شده‌اند، آئینۀ تمام نمایی از مواریث و مفاخر فرهنگ، ادب و دانش مردمان اعصار پیشین اند و به سان منابعی ماندگار، پژوهشگران علاقه مند در عرصه‌های متعدد علمی و تاریخی را از آگاهی ها و معارف سرشار خود سیراب می سازند.
انستیتوی نسخه‌های خطی شرقی سن پترزبورگ وابسته به آکادمی علوم روسیه از مهمترین و بلکه بزرگترین مراکز نگهداری نسخ خطی شرق از جمله نسخه‌های فارسی و عربی و ترکی به شمار است. این انستیتو که در سال ۱۸۱۸ به عنوان موزۀ آسیایی تأسیس شده با هدف جمع آوری و تحقیق میراث مکتوب شرقی، در حال حاضر نگهدارندۀ یکی از پرقیمت ترین و با ارزشترین مجموعه های خطی جهانی است که شامل بیش از ۱۱۵۰۰۰ نسخۀ خطی به ۶۵ زبان شرقی زنده و مرده می باشد.
فهرست توصیفی نسخه‌های خطی فارسی (انستیتو دستنویس های شرقی سنت پترزبورگ) تألیف جمعی از مستشرقان روسی به ترجمۀ جمعی از محققان ایرانی است. این اثر با نظارت محسن حیدرنیا، علی صدرایی خویی و حسین متقی زیر نظر رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در روسیه و کتابخانۀ بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) تدوین و منتشر شده است.
کتاب حاضر ترجمۀ مجلدات نه‌گانۀ فهرست نسخه‌های خطی فارسی انستیتو دستنویس های شرق فرهنگستان علوم روسیه سن پترزبورگ است. این فهرست ها در دورۀ اتحاد جماهیر شوروی سال های ۱۹۵۵ – ۱۹۹۱ برای معرفی برخی از نسخ خطی فارسی آن کتابخانه به روسی و به صورت موضوعی نگاشته شده و عناوین آن بدین ترتیب است:
جلد ۱ – کتب جغرافیایی و مسالک و ممالک، مسکو ۱۹۵۵ م.
جلد ۲: زندگی نامه ها، مسکو ۱۹۶۱ م.
جلد ۳: کتب تاریخی، مسکو ۱۹۷۵م. هر سه جلد تألیف ن. د. میکلوخا ماکلایا.
جلد ۴: فرهنگ نامه های فارسی به فارسی، مسکو، ۱۹۶۲ م.
جلد ۵: فرهنگ نامه های دوزبانه، مسکو، ۱۹۶۸ م. هر دو تألیف اس. ای . بایفسکی؛
جلد ۶: داستان ها و فولکلور، تألیف آ. ان. تومانویچ، مسکو، ۱۹۸۱ م.
جلد ۷: آثار ادبی و دواوین شعری تا قبل از هجوم مغول، تألیف ز. ان واروژیکینا، مسکو ۱۹۸۰ م.
جلد ۸: آثار ادبی فارسی از قرن ۱۱ تا اوایل ۱۹۷۹م، تألیف خ.ن. نیازواف، مسکو ۱۹۷۹ م.
جلد ۹ : تألیف نشده.
جلد ۱۰: مجموعه های ادبی و جُنگ ها، تألیف ا. اکیموشکین، مسکو ۱۹۹۳ م.
فهرست توصیفی نسخه‌های خطی فارسی (انستیتو دستنویس‌های شرقی سنت پترزبورگ) با نظارت محسن حیدرنیا، علی صدرایی خویی و حسین متقی در شمارگان ۵۰۰ نسخه به بهای ۴۰۰۰۰۰ ریال منتشر شده است.